Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, canlı yayında gündemi değerlendirdi: (1)

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, yeni ABD idaresinin Türkiye ve bölgesine ilgi gösterdiğini belirterek, “Sadece Libya ve Suriye sıkıntısında değil Akdeniz’den Karadeniz’e ve Kafkasya’ya kadar birçok alanda bizimle iş birliği yapmak isteğinde olduğunu görüyoruz.” dedi.

Çavuşoğlu, TRT Haber‘de gerçekleştirilen canlı yayında gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.

Gelecek hafta düzenlenecek Antalya Diplomasi Forumu’na (ADF) değinen Çavuşoğlu, birinci olarak geçen sene gündeme gelen ADF’nin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle bu yıla ertelendiğini söyledi.

Çavuşoğlu, “Diplomasi, gelecek, sıkıntılar ve fırsatlarla ilgili tüm bahisler artık Türkiye’de de konuşulsun istedik.” tabirini kullandı.

ADF’ye çok fazla ilgi olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, şöyle devam etti:

“10’dan fazla hükümet ve devlet lideri iştirakini teyit etti. Bir o kadar da eski hükümet ve devlet lideri katılıyor. (Avrupa Birliği Dış Bağlar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Joseph) Borrell ve 2 AB Komiseri ile 47 bakan iştirakini teyit etti. Ayrıyeten memleketler arası örgütlerin genel sekreterleri, temsilcileri, eski bakanlar, eski genel sekreterler ve çok sayıda milletlerarası tanınırlığı olan şahıslar, akademisyenler, öğrenci kardeşlerimizi davet ettik.”

Çavuşoğlu, ADF’ye Türkiye’deki siyasi parti genel lider ve dış münasebetlerden sorumlu genel lider yardımcıları yanında parlamenterlerin de davet edildiğini kaydederek, “Başka ülkelerden de parlamenterler var. Parlamenterler diplomasinin ehemmiyetini vurgulayan bir oturumumuz da olacak.” dedi.

Gelecek hafta yapılacak NATO tepesine ait değerlendirmelerde de bulunan Çavuşoğlu, “Biz Cumhurbaşkanımızın, ABD’nin yeni lideri Joe Biden’la görüşmesini ön plana çıkarıyoruz fakat bu doruğun kendisi çok değerli zira NATO’nun 2030 vizyonu dokümanı görüşülecek.” diye konuştu.

Bu dokümanın hazırlanmasında Türk Büyükelçi Tacan İldem’in de yer aldığını aktaran Çavuşoğlu, son Paris ziyaretinde Fransız mevkidaşının Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da tepe kapsamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüşme talebini ilettiğini söyledi.

Çavuşoğlu, “Onun da saati ayarlanıyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve öbür önderlerle görüşmeler olacak.” sözünü kullandı.

Erdoğan-Biden görüşmesinde, ABD’nin yeni idaresiyle alakalar konusunda hangi adımların atılacağı konusunun gündeme geleceğini kaydeden Çavuşoğlu, ABD’nin eski liderleri Barack Obama ve Donald Trump devri problemleri ile Biden idaresi devrinde ortaya çıkan sıkıntılara değindi.

ABD’nin Türkiye aykırısı yaptırımlarına, YPG’ye verdiği takviyesine, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile ilgili tavrına ve S-400 konusundaki uyuşmazlıklara işaret eden Çavuşoğlu, şunları söyledi:

“ABD’nin Türkiye’yle birçok stratejik alanda çalışma isteği olduğunu görüyoruz. Bunu Dışişleri Bakanı Antony Blinken’da da gördük öteki muhataplarımızda da gördük. Tüm muhataplarımızda bunu görüyoruz, Biden’ın kendisinde de var. Bir taraftan bu meseleleri nasıl çözeceğiz, başka taraftan geleceğe yönelik bağlantıları tamir ederken bu iş birliğini güçlendirebilecek miyiz? Trump devrinde 100 milyar dolarlık bir ticaret hacmi maksadı vardı. Bu amaçlara ulaşmak için neler yapmamız lazım?”

ABD’nin Türkiye’yle ortak çalışma isteğinde olduğu noktalara dikkati çeken Çavuşoğlu, “Örneğin Suriye konusunda ABD bizimle bu devirde daha âlâ bir formda çalışmak istiyor. Bir orta Suriye’den büsbütün kopmuştu, yalnızca kuzeydoğu Suriye ile ilgileniyordu. Trump periyodunda ‘Burada petrol var onun için kalacağız’ diyordu. Libya’yla hiç ilgilenmiyordu ABD, artık daha yakından ilgileniyor.” diye konuştu.

Türkiye’nin bölgesine yönelik yeni idarede bir ilgi olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, “Sadece Libya ve Suriye probleminde değil Akdeniz’den Karadeniz’e ve Kafkasya’ya kadar birçok alanda bizimle iş birliği yapmak isteğinde olduğunu görüyoruz.” dedi.

“FBI, ‘FETÖ’nün karanlık yüzünü gördük’ dedi”

ABD’nin FETÖ’ye yönelik tavrına ait açıklamalar yapan Çavuşoğlu, “Beklentimiz var lakin o beklentimizi karşılayacak şimdi bir sinyal aldınız mı derseniz hayır almadık.” dedi.

Çavuşoğlu, Erdoğan-Biden görüşmesinin bu bahis açısından da değerli olduğunu vurgulayarak, “Bir taraftan ABD içinde FETÖ faaliyetlerine karşı soruşturma başlatan ve FETÖ’nün ardında olan FBI var, öbür taraftan ABD’de bulunan FETÖ’cüler konusunda beklentilerimizi karşılamayan ve bu bahislerde şimdi istediğimiz adımları atmayan, bize dayanak vermeyen bir ABD idaresi var. Trump idaresinde de böyleydi Obama idaresinde de.” diye konuştu.

Türkiye’nin avukatlarının ABD’de FETÖ’ye yönelik çalışmalar yürüttüğüne dikkati çeken Çavuşoğlu, “‘FETÖ’nün karanlık yüzünü görmeye başladık’ diyen FBI’ın soruşturmaları var bize de yer yer bilgi veriyorlar. Sonuçta bir ikilem var. Kendi iç güvenliği için önlem alıyor fakat müttefikinin beklentilerini karşılamak için bir adım atmıyor.” tabirini kullandı.

Çavuşoğlu, yaptığı özel görüşmelerde muhataplarının ve FBI’ın, FETÖ konusunda “Karanlık yüzünü gördük. Teknoloji ve insanı çok yeterli kullanıyorlar. ABD içinde vize kaçakçılığından tutun da kara para aklama üzere birçok alanda bunları yasa dışı faaliyetlerini gördük.” dediğini aktardı.

“Fransa bizimle artık Afrika konusunda da istişareler yapmak istiyor”

Çavuşoğlu, ABD ile yaşanan S-400 hava savunma sistemi gerginliğiyle ilgili “İki ülke rekabet ediyor. ‘Benim karşı olduğum ülkeden sen savunma sistemi alamazsın’ diye dayatıyor. NATO, bu hususta hassas değil mi? NATO Genel Sekreteri, ‘Müttefiklerimiz istedikleri savunma sanayi eserin istediği yerden alabilir’ demedi mi?” diye konuştu.

ABD’nin S-400’leri NATO sistemine muhalif olduğu için kabul etmediğini belirten Çavuşoğlu, “Biz, teknik komite teklifinde bulunduk kabul etmediler. Zira tezlerin gerçek olmadığını onlar da biliyor.” dedi.

Sorunun teknik olarak çözülemeyecekse siyasi olarak çözülmesi gerektiğinin altını çizen Çavuşoğlu, “ABD’nin şunu kabul etmesi lazım; Türkiye Cumhuriyeti bir savunma sistemini bir öteki ülkeden bir kez satın aldı. Bu bitmiştir. Bundan sonra Türkiye’nin kendi hava savunma sistemini üretmeye başladığı güne kadar bizim gereksinimimiz var. Bundan sonraki satın alacağımız eserlerle ilgili bizimle iş birliği yapması ve garanti vermesi lazım.” tabirlerini kullandı.

Çavuşoğlu, ABD’nin Patriot hava savunma sisteminin daha kıymetli olmasına karşın müttefiklerden almanın tercih edildiğini de vurguladı.

Avrupa’dan da gibisi hava savunma sistemi alma teşebbüsleri olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, Macron’un Türkiye’ye hava savunma sistemi SAMP/T göndermek istediğini lakin Barış Pınarı Harekatı sonrası bu karardan vazgeçtiğini belirtti.

Çavuşoğlu, Fransız mevkidaşıyla da bu mevzuyu konuştuklarını söyledi. Geçmişte Eurosam şirketiyle yapılan ön mutabakata değinen Çavuşoğlu, “Türkiye olarak Eurosam’la satın alma ve ortak üretim konusunda niyet mektubu imzalamıştık geçmişte. Bunu da canlandırabiliriz. İlla Patriot olması kural değil. ABD, Patriot konusunda garanti vermiyorsa başka müttefiklerimizden de pek ala hava savunma sistemi alabiliriz.” sözlerini kullandı.

Fransa’nın Türk firmalarına birtakım eserlerin ihracat lisansı vermediğini hatırlatan Çavuşoğlu, “Bu tıp bahislerin Türkiye-Fransa alakalarının gündeminden kalkması gerektiğini söyledik.” dedi.

Türkiye ile Fransa’nın ortasında görüş ayrılığı olan bahisler olsa da istişarelerin başladığını kaydeden Çavuşoğlu, “Fransa, bizimle artık Afrika konusunda da istişareler yapmak istiyor. Bu da düzgün bir şey. Biz kimseyi rakip olarak görmüyoruz, kimseyle rekabet etmiyoruz Afrika’da. Türkiye’nin oradaki pozisyonunun güçlenmesi ve değerli bir aktör olduğunun görünmesi de kıymetli. İstişare alanlarını geliştiriyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Çavuşoğlu, temas ve diyalog hayli görüş ayrılığı bulunan hususların azaldığını lisana getirdi.

“Afganistan’da kalmak tek başına bir ülkenin dayanak olmadan üstlenebileceği bir sorumluluk değil”

Afganistan’ın başşehri Kabil’deki havalimanının Türkiye’nin işletmesi konusunda memleketler arası basındaki haberlere değinen Çavuşoğlu, bu havalimanının herkesi ilgilendiren bir husus olduğunu söyledi.

NATO ve müttefik ülkelerle bu hususun görüşüldüğünü belirten Çavuşoğlu, “Afganistan’da kalmak tek başına bir ülkenin dayanak olmadan üstlenebileceği bir sorumluluk değil. Bunun güvenlik riski de var birebir vakitte da önemli bir külfet boyutu var. Bunun paylaşılması gerekiyor.” dedi.

Afganistan’ın da bu bahiste bir talebinin olması gerektiğine işaret eden Çavuşoğlu, şunları kaydetti:

“Kararlı Dayanak Misyonu çekilirken Afganistan’a nasıl bir dayanak vereceğiz, bu havaalanının güvenliği ve işletilmesiyle ilgili Türkiye tek başına mı yoksa öteki ülkelerle mi olacak? Bunları müttefiklerle, ABD’yle, başka ülkelerle ve NATO’yla görüşüyoruz. Türkiye’nin önerisi, NATO çatısı altında olmasa bile NATO ve değerli ülkelerin takviyesiyle birtakım ülkeler bu sorumluluğu üstlenebilir. Ancak burada Afganistan tarafının iş birliği hayati derecede değerli.”

(Sürecek)

Kaynak: Anadolu Ajansı / Behlül Çetinkaya

Bir önceki yazımız olan Türkiye'nin en yüksek barajının su tutacağı tarih belli oldu başlıklı makalemizde Baraj, Barajı ve Gövde hakkında bilgiler verilmektedir.