Bakan Kurum, Marmara Denizi Koruma eylem planını açıkladı

Bakan Kurum, Marmara Denizi Müdafaa aksiyon planını açıkladı

İSTANBUL – Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Marmara Denizi Müdafaa Hareket Planı Uyum Heyeti Üyeleriyle gerçekleştirdiği toplantının akabinde yaptığı açıklamada, aksiyon planı kapsamında alınan kararları açıkladı.

Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma ofisinde, Marmara Deniz Muhafaza Aksiyon Planı Uyum toplantısına katıldı. Toplantının akabinde kameraların karşısına geçen Bakan kurum, yaptığı açıklamada Marmara Denizinde düne nazaran düzgüne gidişin olduğunu ve 169 bölgede 7 gün içerisinde 2 bin 684 metreküp müsilajı toplandığını söz etti. Yapılan birinci incelemeler sonucunda müsilajın tehlikeli atık olmadığı yahut toksit özellik göstermediğinin tespit edildiğini söyleyen Bakan Kurum, konuşmasının devamında Marmara Denizi müdafaa hareket planını açıkladı.

“Marmara’da düne nazaran bugün güzele gidiş var”

Marmara Denizi Muhafaza Aksiyon Planı Uyum Heyeti Üyeleriyle yapılan toplantının akabinde acıkmalarda bulunan Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “İstanbul’umuz; binlerce yıldır dünyanın en nadide doğal hoşlukları, boğazı ve deniziyle bütün bir insanlığı, bizleri kendisine sevdalandıran, hepimizi mest eden bir kent. Lakin tıpkı İstanbul; bugün, iklim değişikliğinin olumsuz tesirleri, etraf kirliliği ve deniz kirliliği nedeniyle, denizleri, kıyıları tehdit altında olan bir kent. Üzülerek görüyoruz ki; Marmara Bölgesi; mevsim normallerine nazaran çok yağış alıyor; sel ve su baskınları sonucu ömür durma noktasına geliyor. Son yüzyılın en yüksek sıcaklıklarına ulaşan, maalesef her yaz yeni sıcaklık rekorları beklenen bir Marmara gerçeğiyle karşı karşıyayız. Üstelik bu meseleler; yalnızca İstanbul’da ve Marmara’da değil; ülkemizin çabucak hemen her yerinde yaşanıyor. Her gün daha evvel hiç deneyim etmediğimiz meselelerle karşılaşıyoruz. Çok hava olaylarıyla, sel, heyelan, hortum, kuraklık ve son olarak da müsilaj üzere meselelerle birlikte yaşıyoruz. Bir çırpıda saydığımız bu olaylar; etraf sorunu olmasının yanında çok daha büyük bir mana taşımakta; birer sıhhat, iktisat ve kalkınma sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. İşte bugün Marmara’da yaşadığımız en şimdiki sorun olan müsilaj sorununun, çıkış sebeplerine ve sonuçlarına baktığımızda da birebir gerçekle bir sefer daha yüzleşiyoruz. Ama memnunlukla tabir etmek isterim ki; birlik ve beraberlik içerisinde yürütülen çok büyük bir uğraş var, Marmara’da düne nazaran bugün güzele gidiş var. Şunu da gururla söylüyorum. Ülkemizde, yaklaşık 30 yıldır; iklim değişikliğiyle çaba ve ahenk noktasında, yaşanan afetlere müdahale noktasında, çok büyük bir müktesebat var. Dahası, çok güçlü bir devlet iradesi var, millet dayanağı var, ülke çapında bir seferberlik şuuru var. Ortak his, ortak şuur, ortak çaba burada da en büyük şiarımız. Van, Elazığ, Malatya ve İzmir’de nasıl seferber olduysak; Giresun’da Trabzon’da, Rize’de, Düzce’de sellerde, heyelanlarda nasıl bir ve bir arada olduysak; burada da Marmara Denizi’mizi kurtarma noktasında birebir birlik ve beraberlik şuuru içerisindeyiz. Bu çabayı insani bir ödev ve tabiata hürmet, tabiata sevda olarak söz edip, çabucak harekete geçen etrafa sevdalı bir Cumhurbaşkanımız var, başkanımız var” dedi.

“169 bölgede 7 gün boyunca yaptığımız çalışmalarla toplam 2 bin 684 metreküp müsilajı topladık”

“Geçmişe baktığımız vakit, müsilaj sıkıntısını; Avustralya, Yeni Zelanda’da, Baltık, Adriyatik, Tiren ve Alboran denizlerinde de görüyoruz” diyerek konuşmasını sürdüren Bakan Kurum, “Biz de birebir sıkıntıyla çaba eden öteki ülkeler üzere; ortak bir irade ortaya koyduk, daima birlikte hareket ettik. Hamdolsun aldığımız süratli aksiyonla, ortaya koyduğumuz çalışmalarla sonuç almaya başladık. Şu anda Marmara Denizi’ni ve kıyılarımızı; denizden, havadan, karadan 7/24 yürüttüğümüz çalışmalarla anlık takip ediyoruz, temizliyoruz. Yaptığımız günlük uçuşlarla, İHA’larla, uydu takip sistemleriyle; havadan tespit ettiğimiz değişimlere karadan takımlarımızla anında müdahale ediyoruz. 8 Haziran’da başlattığımız Türkiye’nin en büyük deniz paklığı seferberliğimiz birinci günkü süratle ve azimle devam ediyor. Bin 550 işçimiz, 46 tekne ve çok sayıda karadan temizleme ekipmanıyla çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz. Bugün itibariyle; İstanbul, Balıkesir, Kocaeli, Yalova, Bursa, Çanakkale, Tekirdağ’da 169 bölgede 7 gün boyunca yaptığımız çalışmalarla toplam 2 bin 684 metreküp müsilajı topladık. Toplanan müsilajı, Bakanlığımız tarafından müsaade verilmiş, özel geçirimsizliğe sahip tertipli depolama alanlarına götürerek bertaraf ettik. Tabi bir yandan da aralıksız olarak kontrollerimiz devam ediyor. Bugün itibariyle 7 vilayette, bakanlığımız, belediyelerimiz ve İçişleri Bakanlığı Kıyı Güvenlik Komutanlığımızla birlikte toplam 2 bin 942 kontrol gerçekleştirdik. Farklı noktalardan 550 numune aldık. Kontrollerimiz sonucunda, Balıkesir’de bir gübre fabrikası, bir termal tesisi; tekrar Yalova’da 3 tersane işletmesini kapattık. 55 tesis, 9 gemiye, 10 milyon lira idari para cezası uyguladık, kontrollerimize gece gündüz aralıksız olarak devam ediyoruz” diye konuştu.

“Müsilajın tehlikeli atık olmadığı yahut toksik özellik göstermediğini tespit ettik”

Marmara Denizi’nde belirlenen bölgelerde daima ölçümlerin yapıldığını belirten Bakan Kurum, “Marmara Denizi’nde belirlediğimiz bölgelerde, hem su altından hem de su üstünden aldığımız örneklerle daima ölçümler yapıyoruz. Bu noktaların her birinde denizdeki oksijen, azot ve fosfor düzeylerindeki değişimleri de an be an takip ediyoruz. Bu noktada şu âlâ haberi de sizlerle paylaşmak istiyorum. Müsilajın tehlikeli atık olup olmadığını gösteren 5 metal elementi var. Müsilaj örneklerini, her birinin üzerinden başka ayrı test ettik. Yaptığımız birinci çalışmalar sonucunda; bugün itibariyle müsilajın tehlikeli atık olmadığı yahut toksik özellik göstermediğini tespit ettik. Bu çalışmalar birinci test sonuçlarımız. Sıhhat Bakanlığımız, ODTÜ, TÜBİTAK ve bilim insanlarımızla yürüttüğümüz ileri tahlil ve test çalışmalarımız devam ediyor. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülşen Altuğ hocamızın, ‘Marmara Denizi’nden izole edilen bakterilerle’ yaptığı çalışmayı takip ediyoruz. Çeşitli kuruluşlar tarafından ‘deniz ortamı dışında üretilen mikroorganizmalar’ vasıtasıyla müsilajın giderilmesine dair çalışmaları izliyoruz. Şunu çok rahat söyleyebilirim ki; yaptığımız bu çalışmalarla Marmara Denizimiz bugün, dünden, bir hafta öncesinden çok daha pak durumda. Tabi, Marmara Denizi’nin su kalitesini artırmak, denizdeki canlı ömrünü korumak için daha büyük, sürdürülebilir ve kalıcı önlemler almamız gerekiyor. Bu önlemleri almak için yapmamız gerekenleri 22 aksiyon planımızla ortaya koyduk. İnşallah kısa ve uzun vadeli hareketlerimizi daima birlikte, el ve gönül birliğiyle hayata geçireceğiz” halinde konuştu.

Bakan Kurum, Hareket Planı kapsamında alınan kararları açıkladı

Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, konuşmasının devamında Hareket Planı kapsamında alınan kararları açıkladı. Aksiyon planında şunlar yer aldı,

– Özel Etraf Müdafaa Bölgesi ilan edeceğimiz Marmara Denizi için başlattığımız bilimsel çalışmaları 2021 yılı Temmuz ayının sonuna kadar tamamlayacağız. Muhafaza bölgesi ilan etme kararımız; buradaki biyoçeşitliliği korumak ve geleceğe aktarmak için, Akdeniz ve Karadeniz’in korunmasına katkı sağlamak için çok değerli bir karardı ve biz bu kararı daima birlikte aldık. Marmara Denizi Müdafaa Alanımız; Türkiye’nin en büyük denizel muhafaza alanı, yeniden dünyada sayılı büyüklükte ve etrafında 7 kentin olduğu birinci müdafaa alanı olacak.

– Uyum Şurası içinde 14 alt çalışma kümesi kuruyoruz. Bunlar; Noktasal Kaynaklı Kirliliğin Tespiti, Yeni Yapılacak Kentsel Atıksu Arıtma Tesisleri, Yeni Yapılacak Endüstriyel Atıksu Arıtma Tesisleri, Yayılı Kaynaklı Kirliliğin Tespiti, Teknolojik ve Biyolojik Çaba, Balıkçılık Faaliyetlerinin Denetimi; Müsilajın Etraf ve İnsan Sıhhatine Tesirlerinin Belirlenmesi, Müsilaj Temizleme Çalışmalarının Düzenlenmesi, Gemi Kaynaklı Kirliliğin Önlenmesi, Deniz İzleme, Kontrol, Özel Etraf Müdafaa, Bilgilendirme ve Farkındalık, İrtibat alt çalışma gruplarımızla hareketlerimizin çok daha aktif, verimli ve süratli bir biçimde hayata geçmesini amaçlıyoruz. Valiliklerimiz, belediyelerimiz de bu alt çalışma gruplarımızın çalışmalarına dayanak verecek.

– 3 hafta içerisinde, Marmara Denizi Havzası’nda yer alan tüm evsel/kentsel/endüstriyel atıksu arıtma tesislerini yerinde inceleyeceğiz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığıyla birlikte bilhassa OSB’lerdeki arıtma tesislerin mevcut durumunu ve düzgünleştirme kapsamında yapılması gerekenleri belirleyeceğiz. Bu kirletici kaynaklardan Marmara Denizi’ne yapılan deşarjlara ait kirlilik yüklerini tespit edecek ve iş planımızı buna nazaran oluşturacağız.

– Bakanlık olarak 15 gün içerisinde yayımlayacağımız mevzuatla, Marmara Denizi Havzası’nda yer alan atıksu arıtma tesislerinin kimyasal oksijen gereksinimi ve deşarj standartlarına yeni kısıtlamalar getiriyoruz.

– Marmara Denizi’ne kirlilik taşıyan kaynakların tamamını denetim altına almak için, tüm arıtma tesislerine Daima Atıksu İzleme Sistemi getiriyoruz. Tesisleri online olarak izleyeceğimiz bu sistemi kurmak için yaptığımız yeni mevzuat düzenlemesini 1 ay içinde yayınlayacak ve tesislerde sistemin süratli bir biçimde kurulmasını sağlayacağız. – –

– Marmara Denizi’nde deniz suyu kalitesi izleme nokta sayısını 150’ye çıkarılması için ODTÜ ve TÜBİTAK MAM ile ortak çalışmalar yürüteceğiz.

– Arıtılan atıksuyun yine kullanımı için gereken ilave yatırım muhtaçlıklarını Bakanlık olarak destekleyeceğiz. Biliyorsunuz arıtılmış atıksuların kullanımında Türkiye geneli için amaçlar belirledik. Şu an halihazırda yüzde 3,2 olan arıtılarak tekrar kullanılan atıksu oranımızı 2023 yılında yüzde 5’e, 2030 yılında ise yüzde 15’e çıkarma amacımız var. Marmara, kapalı bir deniz olduğu için hem daha süratli hareket etmemiz hem de daha çok atıksuyun yine kullanımını sağlamamız gerekiyor. Bu kapsamda; amaçlarımızı Marmara Bölgemiz için 2023 yılında yüzde 10’a, 2030 yılında ise yüzde 20’ye çıkaracak biçimde büyüttük.

– Tarım ve Orman Bakanlığı’mızla, Marmara Denizi’ndeki hayalet ağları 1 yıl içerisinde çıkaracağız. Toplanan hayalet ağları, geri kazanım tesislerine göndererek yeni eserlere dönüştüreceğiz.

– Marmara Denizi’nde gemilerin atıksularının boşaltılmasını önlemek emeliyle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız Liman Başkanlığı tarafından kontroller artarak sürdürülecek.

– 3 ay içerisinde yayımlayacağımız bir mevzuatla tersanelerde pak üretim tekniklerini yaygınlaştıracağız.

– Tarım ve Orman Bakanlığı’mızla, küçük balık avının kısıtlanması, gerektiği yerde denize balık bırakılması, deniz çiftçiliği, deniz tarımı üzere konuların yer alacağı bir uygulama programını hazırlayıp 1 ay içinde hayata geçireceğiz.

– Deniz çöpleri ile uğraş kapsamında; Marmara Denizi’ni temel alan ve karasal kaynaklı kirliliği engelleyecek bütüncül bir uygulama başlatıyoruz. Bu kapsamda; bölgesel atık idaresi ve deniz çöpleri hareket planı oluşturulmasına yönelik çalışmalara başladık. Dere ve ırmaklarda; ilgili yönetimlerce deniz çöplerinin denize ulaşmasını önleyici önlemler alınacak. Belediyelerimiz; deniz kirliliği ile çabada gereksinim duydukları araç ve gereç gereksinimlerini 15 gün içerisinde Valiliklerimize bildirecekler.

– Tekrar Sıfır Atık Marmara diyoruz. Buna nazaran; bütün belediyeler, 1 ay içerisinde sıfır atık daire başkanlıklarını ve şube müdürlüklerini kuracaklar. Bu noktada Marmara Bölgesine sıfır atık konusunda öncelik veriyoruz. Kamu, özel hiçbir ayrım gözetmeden bütün binalarda sıfır atık sistemlerini kuracağız. 7 vilayetimizin tamamında, bilhassa kıyı kesitlerde mahalle mahalle, sokak sokak, cadde cadde atık ayırma sistemlerini kuracağız. Kompost, atık getirme merkezlerini yaygınlaştıracağız. Bunun için lokal idarelerimize yüzde 50 hibe dayanağı vereceğiz. Araç gereç eksikleri varsa yardım edeceğiz.

– Bakanlık olarak getireceğimiz eko-etiket sistemi ile fosfat ve petrol türevi içermeyen paklık eserlerinin satışına yönelik dayanak sağlayacağız. Ayrıyeten kamu kurum ve kuruluşlarında da fosfat ve petrol türevi içermeyen paklık eserleri kullanımını zarurî hale getiriyoruz.

– Havzada yer alan zeytinyağı işletmelerinin üretim teknolojilerini dönüştürmenin maliyetini Valiliklerimiz 15 gün içerisinde belirleyecek ve düzgünleştirme çalışmaları takip edilecek. Bakanlık olarak biz de bu işletmelere teknik ve maddi takviye vereceğiz.

– Tarım ve Orman Bakanlığı’mız 3 fazlı zeytinyağı işletme sistemlerine dayanak ve hibe verilmesini durduracaklar.

Soğutma suları ve termal suların Marmara Denizi’ne tesirinin belirlenmesine yönelik olarak araştırma projesi başlatıyoruz. Ayrıyeten soğutma sularının tesislerin girişinde de daima olarak izlenmesine yönelik mevzuat değişikliğini 1 ay içinde yapacağız.

– Marmara Denizi’ne ve deniz paklığına dair eğitimleri, farkındalık çalışmalarını arttıracağız. Bu hususta sivil toplum kuruluşlarıyla, Ulusal Eğitim Bakanlığımızla ve tekrar üniversitelerimizle işbirliğine gidiyoruz.

Milletimiz müsterih olsun. Çanakkale ve İstanbul Boğazı’nı beslemiş, Mavi Vatan’ın kolyesi, Karadeniz, Akdeniz ve Ege’nin küçük kardeşi Marmara Denizi’ni kurtaracağız, Marmara Denizi’ni mukadderatına terk etmeyeceğiz.

Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Yunus Emre Şeker

Bir önceki yazımız olan Türkiye'nin en yüksek barajının su tutacağı tarih belli oldu başlıklı makalemizde Baraj, Barajı ve Gövde hakkında bilgiler verilmektedir.