Büyükada Rum Yetimhanesi 57 yıl sonra ayağa kaldırılacak

Fransız Mimar Alexander Vallaury tarafından 1898’de inşa edilen Prinkipo Palas oteli, ruhsat verilmemesi üzerine 1900’lerin başında bir Rum tarafından satın alınmış, akabinde yetimhane olarak kullanılması kaidesiyle Fener Rum Ortodoks Patrikhanesine bağışlanmıştı. 1964’te kapısına kilit vurulana kadar yaklaşık 6 bin Rum yetime yuva olan ve 57 yıl evvel mukadderatına terk edilen Büyükada Rum Yetimhanesi’nin onarım çalışmaları öncesi son hazırlıklar tamamlandı. 

Tarihi yapının geleceği Büyükada Rum Yetimhanesi’nin bahçesinde düzenlenen toplantıda ele alındı.

“YETİMHANE, İSTANBUL’A KAZANDIRILABİLİR”

Yetimhanenin mukadderatına terk edilmesine dur demenin vatandaş şuuru olan herkesin vicdani misyonu olduğunu söyleyen Bartholomeos, tarihi yapının tekrar ayağa kaldırılmasında desteğe muhtaçlık duyduklarına dikkat çekti:

”Bu noktada devlet makamları, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve tüm İstanbul sevdalılarına ulaşarak takviyelerini almayı arzulamaktayız. Fakat bu türlü kapsamlı bir elbirliğinden çıkacak güç ile yılların birikimi bu sorun çözülebilir ve yetimhane kentlerin kraliçesi olarak tanım edilen İstanbul’a kazandırılabilir”.

“BİRİNCİ DERECEDEN TARİHİ BİR ESER”

‘Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak bizim görevimiz kültürel mirasımızın korunması’ diyen Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan ise, “Bu süreç yalnızca İstanbul’a değil bütün Türkiye’de geçerli. Geçen 20 yıllık süreci aslında vakıf liderimiz çok hoş özetledi. Bilhassa azınlık vakıflarıyla alakalı problemleri da Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çözüldü. Büyükada Rum Yetimhanesi birinci dereceden tarihi bir eser” diye konuştu. 

VAKTE MEYDAN OKUYOR

Geçen 57 senede Büyükada Rum Yetimhanesi’nin vakte, tabiata ve çevresel faktörlere direndiğini söyleyen Yetimhane Onarım Projesi Koordinatörü Laki Vingas, birçok kısımları ve çatısı önemli olarak tahribata uğrasa da bütünlüğünü koruyarak ayakta kalmayı başardığını söyledi.

Vingas, müracaat şuralarının oluşturulup toplantıların yapıldığı ve çalışmaların sürat kazandığı süreci de şöyle anlattı:

”Danışma heyeti ve sekretarya oluşturuldu, logosu tasarlandı ve seçildi, web sitesi düzenlendi, dayanak projelerine müracaat edildi, dijital belgeleme, rölöve çizimleri ve gereç tahlilleri sonuçlandı; ilgili anıtlar heyetine sunuldu, restitüsyon çizimleri süratle devam etmekte, Tarih Vakfı ile arşiv belgeleme çalışmaları başlandı. Prof. Mehmet Alper ve eşi Prof.  Berrin Alper’in 1992 yılında hazırladıkları projeler ve araştırmalar kitaplaştırıldı”.

“UZMANLARIN KATILACAĞI BİR ÇALIŞTAY DÜZENLENECEK”

Vingas, “Restorasyon öncesi binanın korunmasına yönelik süreksiz destekleme önlemlerinin rölöveye uygun formda anıtlar şurasına sunulması. Binanın işlevinin belirlenmesi konusunda Eylül, Ekim aylarında uzmanların katılacağı bir çalıştayın düzenlenmesi ve olağan ki onarım için finans imkanlarının tespit edilmesi önceliklerimiz ortasında olacaktır” diye konuştu. 

“YETİMHANENİN ONARIMIYLA İLGİLİ ÇOK BÜYÜK BİR ZORLUK YOK”

Toplantıda konuşan Europa Nostra Türkiye Lideri Burçin Altınsay ise bir idare ünitesi kurulması gerektiğini belirterek, “Yetimhane için etraf enstitüsü ve inançlar ortası diyalog merkezi fonksiyonu düşünülen bir fonksiyondu. Bunun yanı sıra projenin uygulanabilirliğini sağlamak için farklı fonksiyonların de bir ortada bulunabileceği farklı kullanımların da bir ortada düşünülebileceği tavsiye edilmişti. Tıpkı vakitte bütün paydaşların bu sürece hayati bir kıymeti olduğunu vurgulandı” dedi.

Onarımın kestirim edildiği kadar güç olmadığını söyleyen Altınsay, ”Yetimhanenin imal teknikleri ve materyali açısından çok da sıra dışı bir yapı değildir. Aslında bakılırsa onarımıyla ilgili çok büyük bir zorluk yoktur. Uzunluğuyla ve ölçüleriyle ilgili olsa zorluk vardı. Yetimhanenin bundan sonra nasıl kullanılacağı, nasıl restore edileceği epey değerli. Burada klasik onarım yollarının tahminen biraz dışında düşünmemiz gerek” diye konuştu.