Marmara’yı karış karış inceliyor: Müsilaj 2 ay içerisinde parçalandı

2013’te denize indirilen TÜBİTAK Marmara Araştırma Gemisi, yılın büyük kısmını seferde geçiriyor. Sahip olduğu donanım sayesinde, Türkiye’nin tüm kıyılarında ve boğazlarda araştırma yapıyor. Denizdeki kimyasal ve ekolojik durumlar başta olmak üzere birçok çarpıcı araştırmaya imza atıyor.

Gemi, 24 saat aralıksız araştırma yapabilecek kapasiteye sahip. 12 denizci ve 11 bilim insanında oluşan grup, oşinografi, hidrografi, iklimsel dinamiklerin araştırılması, biyolojik çeşitliliğin belirlenmesi ve kirleticilerin denizel ortamı tesirlerinin saptanması konusunda çalışıyor. 

Gemide; ıslak laboratuvar, kuru laboratuvar, biyoloji laboratuvarı, ısı denetimli laboratuvar ve bilgisayar laboratuvarı bulunuyor. Tüm süreç CTD isimli aygıt ile gerçekleşiyor.

Aygıtın üzerinde toplam 12 şişe var. Olağanda 3 bin metre derine kadar inebiliyor. Her bir şişe farklı derinliklerden su numunesi alıyor ve güverteye çıkıyor. Numunelerin tahlili de gemideki laboratuvarda yapılıyor.

“CİHAZ İSTENDİĞİ YERDE DURDURULUP ÖRNEK ALABİLİYOR”

Araştırmacı Dr. İbrahim Tan, CTD aygıtı hakkında bilgi vererek, “Çoklu örnekleyicisi düzeneği olan bir sensor kümesi var. Bu sensorlar sıcaklık, tuzluluk, iletkenlik, çözünmüş oksijen üzere parametreleri derinliğe bağlı ölçüyor.

Üstte fizik odasında belirlenen derinliklerden örnekler alınmasını sağlıyor. Etrafında bulunan 12 tane şişe var. Aygıt istendiği derinlikte durdurulabiliyor duran yerden örnek alınması sağlanıyor” dedi.

“ÖLÇÜMLER YAPILDIKTAN SONRA GEMİDEKİ LABORATUVARDA İNCELENİYOR”

Geminin son yıllarda elde ettiği datalar; İstanbul, Kocaeli ve Bursa üzere büyük kentlerle çevrili olan Marmara Denizi’nin büyük baskı altında olduğunu ortaya koyuyor.

Sudan alınan numunelerin akabinde, denize bırakılan bir ağ ve kepçe yardımıyla hem müsilajdan, hem de taban çamurundan örnekler alınıyor. Alınan örnekler gemide bulunan laboratuvarlarda inceleniyor. Araştırmacı Hakan Atabay, yüzeyde bulunan mikroplastiklerin örneklendiğini söyledi. 

Atabay, “Ölçümler yapıldıktan sonra aşikâr derinlikten aldığımız örnekleri, hiç vakit kaybetmeden gemideki ıslak laboratuvarımıza getiriyoruz. Numuneleri müdafaa altına alıyoruz. Burada da gördüğünüz üzere oksijen için aldığımız örnekler mevcut.

Yüzeyden tabana yanlışsız profil boyunca aldığımız örnekleri görüyorsunuz. Yüzeyde koyu renkli örneklerde oksijen varlığı daha fazlayken tabana gerçek gitgide bunun azaldığını görüyoruz. Tıpkı biçimde bunu aygıtlarla da ölçüyoruz. Burada da orta katmandan sonra oksijenin düştüğünü görüyoruz” diye konuştu.

“OPERASYONLARI BİLGİSAYARDAN DENETİM EDİYORUZ”

Araştırmacı Sabri Memnun ise aygıtın denizin derinliklerinde numune alınması gereken yerleri belirliyor. Denetimini bilgisayar ekranlarından sağlayan Keyifli, “Burası bilgisayar odası. Biz buradan operasyonu denetim ediyoruz. Öncelikle bulunduğumuz pozisyonu gösteren bir haritamız var. Bu haritada şu an Çınarcık Çukuru’ndayız.

Marmara Denizi’nde bulundan 3 çukurdan bir adedidir. Burada birebir vakitte okyanus tipi iskandilimiz var bu iskandil sayesinde deniz tabanının kaç metre olduğunu görebiliyoruz. Buna nazaran de inançlı araya kadar cihazımızı indirebiliyoruz. 

Aygıt aşağı gerçek hareket ederken su kütlelerini tanımlıyoruz. Bu kütlelerden de daha sonrasında aygıt üst çıkarken örnekler alıyoruz. Örnekler de bozulmadan ıslak laboratuvarda sürece giriyor.

Bu laboratuvarda ayrıyeten eş vakitli olarak meteoroloji şartlarını da ölçüyoruz zira meteorolojik durumlara nazaran değişiklik gösterebiliyor. Birebir vakitte telsiz operasyonu da devam ediyor. Burada tıpkı vakitte gemide monte edilmiş aygıtlarında denetim üniteleri var” diye konuştu.

Araştırmacı Ersan Kuzkaya, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile müsilaj hakkında görüştükleri projeler ile ilgili bilgi verdi.

Kuzkaya şunları söyledi: ” İçeriğinin organik unsur olması sebebiyle metan gazı üretimi kelam konusu. Bu metan gazı yanıcı olduğu için elektrik üzere maksatla kullanılabilir mi? Onunla ilgili çalışmalar yaptık. Birebir vakitte tekrar içeriğin organik husus olması sebebiyle bunu gübre olarak tarımda kullanabilir miyiz? Onunla ilgili çalışmalar yaptık.

Evet, deniz için makus bir durum ancak karada tahminen işe yarayacak bir husus olup olmadığıyla ilgili çalışma yaptık. Çalışmalar devam ediyor, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile görüş içerisindeyiz, fikir birliğine varıp değerlendirmeyi Bakanlıkla birlikte yapacağız.”

“380 NOKTADA ÖLÇÜM YAPIYORUZ”

Araştırmacı Hakan Atabay, yaptıkları araştırmayı özetleyerek, “Elde ettiğimiz sonuçları ulusal ve milletlerarası mevzuatlara nazaran, taraf olduğumuz mukavelelere nazaran yıllık olarak kamu kurum ve kuruluşlarına raporlanıyor. Marmara Denizi’nde 150’ye yakın istasyonda bunu çalışyırouz. Tüm denizlerimizi söylersek 380 noktasında bu ölçümleri yapıyoruz” dedi

MÜSİLAJ MODÜLLERE AYRILDI

18 Haziran 2021 tarihinde Pendik açıklarında görülen ağır müsilaj 2 Eylül 2021 tarihinde tekrar incelendi. Müsilajda azalma gözlemlenirken müsilajın modüllere ayrılması da dikkat çekti.