Bazı kamu alacaklarının yapılandırılmasına ilişkin teklif TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi (1)

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Kimi Alacakların Yine Yapılandırılması ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi‘nda kabul edildi.

Düzenlemeye nazaran, Vergi Yöntem Kanunu’nda yapılan değişiklikle Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK), vilayet özel yönetimleri, belediyeler, Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığına (YİKOB) olan birtakım borçlar yapılandırılacak.

Lakin düzenleyici ve denetleyici kurumlarca verilen idari para cezaları, Kovid-19 ile gayret kapsamında verilen idari para cezaları ile tütün ve tütün mamulleri kullanımından kaynaklanan idari para cezaları kapsam dışında olacak.

Teklifle yapılandırma kapsamına alınacak 30 Nisan 2021 dahil bu tarihten evvelki devirlere ilişkin borçlar şöyle:

Vergi Yöntem Kanunu kapsamına giren ve beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ait vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme artırımları,

2021 yılı için tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksidi hariç tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme artırımları,

Yapılan tespitlere ait olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları, idari para cezaları,

Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince Amme Alacaklarının Tahsil Yordamı Hakkında Kanun kapsamında tahsil dairesine takip için intikal etmiş olan asli ve fer’i amme alacakları; işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan ya da kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanı,

Gümrük Kanunu ve ilgili öbür kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme artırımı alacakları, SGK’ye bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen ve belirtilen mühletlerin sonuna kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş alacaklar,

Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’nun ilgili unsurları kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, 2021 yılı nisan ayı ve evvelki aylara ait sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, toplumsal güvenlik dayanak primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme artırımı alacakları,

2021 yılı nisan ayı ve evvelki aylara ait isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme artırımı alacakları,

Özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ait yapılan ön kıymetlendirme, araştırma yahut tespit sonucunda bulunan eksik personellik fiyatı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme artırımı alacakları,

İşlenen fiillere ait olup ilgili kanunları uyarınca uygulanan idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme artırımı alacakları,

İlgili kanunları yeterince takip edilen 2021 yılı nisan ayı ve evvelki aylara ait damga vergisi, özel süreç vergisi ve eğitime katkı hissesi ile bunlara bağlı gecikme artırımı alacakları,

Vilayet özel yönetimlerinin 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 30 Nisan 2021 dahil bu tarihten evvel olduğu halde düzenlemenin yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları.

Hesaplamada kullanılacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranı

Yasa teklifiyle belediyelere olan borçların da yapılandırılması öngörülüyor. Buna nazaran belediyelerin, Vergi Tarz Kanunu kapsamındaki 30 Nisan 2021 tarihinden evvelki devirlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ait vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları ile gecikme faiz ve artırımları; 2021 yılına ait olarak kelam konusu tarihten evvel tahakkuk eden vergisi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme artırımları da teklifin kapsamında yer alıyor.

Öte yandan belediyelerin, Belediye Gelirleri Kanunu’na nazaran vadesi 30 Nisan 2021 tarihinden evvel olduğu halde bu düzenlemenin yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş olan fiyat ve hisse alacakları; Belediye Kanunu kapsamındaki belediyelerin vadesi kelam konusu tarih olduğu halde bu düzenlemenin yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş bulunan su, atık su ve katı atık fiyatı alacakları; büyükşehir belediyelerinin Etraf Kanunu’nun “İzin alma, arıtma ve bertaraf etme yükümlülüğü” başlıklı hususuna nazaran vadesi 30 Nisan 2021’den evvel olduğu halde teklifin maddeleştiği tarihte ödenmemiş katı atık fiyatı alacakları ile tüm bunlara bağlı fer’i alacakları da yapılandırmaya dahil ediliyor.

Teklife nazaran, düzenlemenin uygulanmasında kullanılacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranları, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği 31 Aralık 2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranlarını, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1 Kasım 2016 tarihinden itibaren aylık yüzde 0,35 oranını tabir edecek.

Tahsilinden vazgeçilecek katılaşmış alacaklar

Kanun teklifiyle katılaşmış kimi alacaklar için de yapılandırmaya gidiliyor. Buna nazaran, Hazine ve Maliye Bakanlığı, vilayet özel yönetimleri ve belediyelere bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen alacaklardan düzenlemenin maddeleşerek yayımlandığı tarih prestijiyle şu borçların tahsilinden vazgeçilecek:

Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme mühleti şimdi geçmemiş bulunan vergilerin ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme artırımı üzere fer’i amme alacakları ile ödenmemiş alacağın yalnızca feri alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine bu düzenlemenin yayım tarihi prestijiyle Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak meblağ; kanun teklifinde belirtilen müddet ve formda büsbütün ödenmesi kaidesiyle vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme artırımı üzere fer’i amme alacakları ile daha evvel ödenmiş olanlar dahil olmak üzere asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ve bu cezalara bağlı gecikme artırımlarının tamamı,

Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme müddeti şimdi geçmemiş ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının yüzde 50’si ve bu fiyata gecikme artırımı yerine bu düzenlemenin yayımı tarihine kadar Yİ- ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak meblağ; ödenmemiş alacağın yalnızca gecikme artırımından ibaret olması halinde gecikme artırımı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak fiyat, kanun teklifinde belirtilen müddet ve formda büsbütün ödenmesi kuralıyla cezaların kalan yüzde 50’sinin ve bu cezalara bağlı gecikme artırımlarının tamamı,

Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme mühleti şimdi geçmemiş ve bu düzenlemede sıralanan idari para cezalarının külliyen bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı üzere fer’i amme alacakları yerine kanun teklifinin yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak fiyat,

Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme müddeti şimdi geçmemiş bulunan öteki asli amme alacaklarının ödenmemiş kısmının tamamı ile bu alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı üzere fer’i amme alacakları ve ödenmemiş alacağın yalnızca fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine bu düzenlemenin yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak fiyat yasa teklifinde belirtilen müddet ve biçimde büsbütün ödenmesi kuralıyla uygulanan faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı üzere fer’i amme alacaklarının tamamı,

Birtakım Kamu Alacaklarının Uzlaşma Yordamı ile Tahsili Hakkında Kanun’un birinci iki unsuru mucibince ödenmesi gerektiği halde bu düzenlemenin yayımı tarihine kadar ödenmemiş olan fiyatların ödenmesi halinde Kimi Kamu Alacaklarının Uzlaşma Tarzı ile Tahsili Hakkında Kanun yeterince hesaplanan binde iki oranındaki faiz alacaklarının tamamı.

Vadesinde ödenmemiş gümrük vergilerine yapılandırma

Düzenlemeye nazaran, Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme müddeti şimdi geçmemiş bulunan gümrük vergilerinin ödenmemiş kısmının büsbütün bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı üzere fer’i amme alacakları yerine bu düzenlemenin yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak meblağ ile idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.

Ticaret Bakanlığının vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme müddeti şimdi geçmemiş ve gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergileri asıllarına bağlı olmaksızın kesilmiş idari para cezaları ile Kabahatler Kanunu’nun iştirak kararları nedeniyle kesilmiş idari para cezalarının yüzde 50’sinin yasa teklifinde belirtilen mühlet ve halde büsbütün ödenmesi kaidesiyle cezaların kalan yüzde 50’si ödenmeyecek.

Eşyanın gümrüklenmiş pahasına bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının yüzde 30’u ve varsa gümrük vergileri aslının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı üzere fer’i amme alacakları yerine bu düzenlemenin yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak fiyatın büsbütün ödenmesi kuralıyla cezaların kalan yüzde 70’i ile alacak asıllarına bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı üzere fer’i amme alacaklarının tamamı tahsil edilmeyecek.

Yasa teklifine nazaran, her bir taşıt için düzenlemenin kanunlaşmasından evvel ödenecek olan motorlu taşıtlar vergisi, Karayolları Trafik Kanunu’na nazaran verilen trafik idari para cezası, mülga Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Vazifeleri Hakkında Kanun ile Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanun uyarınca tahsili gereken geçiş fiyatı ve idari para cezası ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak fiyat ile katsayı meblağının en az yüzde 10’unun ödenmiş olması halinde yasa teklifinde belirtilen taksit ödeme mühletince fenni muayeneye müsaade verilecek.

Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kağıdı ve alkollü içkilerin üreticileri ve ithalatçıları, Hazine ve Maliye Bakanlığının yetkisi kapsamında kullanılma zaruriliği getirilen özel etiket ve işaretleri kullanmalarına müsaade verilebilmesi için bu yasa teklifiyle yapılandırılan Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun ilgili cetvellerinde yer alan eserlere ait özel tüketim vergisi, vadesi 1 Ekim 2020 tarihinden sonra gelen katma kıymet vergisi ve bu vergilere ilişkin beyannameden doğan damga vergisi ile bu vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme artırımı yerine düzenlemenin yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları temel alınarak hesaplanacak meblağın tamamını ödeyecek.

Düzenleme kapsamında yapılandırılan meblağların, öngörülen mühlet ve halde ödenmemesi halinde vade tarihinde değişiklik yapılmayacak.

Belediye ve YİKOB’ların alacakları

Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Ücrete Tabi İşler” ile “Müze giriş fiyatları ile madenlerden belediyelere pay” başlıklı unsurlarına nazaran tahsili gereken fiyat ve hisseler ile su, atık su ve katı atık fiyatı alacaklarından vadesi 30 Nisan 2021 tarihinden evvel olduğu halde bu düzenlemenin yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş olanlar hakkında yapılacak hesaplamalar sonucu belirlenen meblağların ödenmesi halinde bu alacaklara bağlı her türlü ceza ve artırımlarının tahsilinden vazgeçilecek.

Büyükşehir belediyelerinin, Çevri Kanunu’nun “İzin alma, arıtma ve bertaraf etme yükümlülüğü” başlıklı hususu uyarınca vadesi 30 Nisan 2021 tarihinden evvel olduğu halde ödenmemiş katı atık fiyatı alacak asıllarının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme artırımı üzere mukavelelerde düzenlenen her türlü artırımlar hakkında da hesaplanacak fiyatların ödenmesi halinde bu alacaklara bağlı ceza, gecikme faizi ve artırımı ödenmeyecek.

İstanbul Su ve Kanalizasyon Yönetimi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Vazifeleri Hakkında Kanun kapsamında büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon yönetimlerinin kelam konusu tarihten evvel ödenmemiş su ve atık su bedeli alacak asıllarının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme artırımları, hesaplamalar sonucu belirlenen meblağların ödenmesi halinde tahsil edilmeyecek.

Öte yandan, düzenlemeyle YİKOB’ların vadesi 30 Nisan 2021 tarihinden evvel olduğu halde ödenmemiş ve Amme Alacaklarının Tahsil Yordamı Hakkında Kanun kapsamında takip edilen alacak asılları ile buna bağlı fer’i alacakları da yapılandırılacak. Bu husus kararından yararlanmak isteyen borçluların hususta belirtilen kuralların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları kuralı aranacak.

(Sürecek)

Kaynak: Anadolu Ajansı / Seval Ocak Adıyaman

Bir önceki yazımız olan TBMM Başkanı Şentop: Darbelerin ülkeye verdiği zarar savaştan daha fazla başlıklı makalemizde 27 Mayıs, Darbeler ve Demokrasi̇ hakkında bilgiler verilmektedir.