Güney Kıbrıs lideri Nikos Anastasiadis, garantörlük konusunda fikir alışverişi başlayan müzakerelerde Yunanistan’la birlikte hazırladıkları yeni bir güvenlik teklifini masaya koydu.

Yazılı teklif, Türkiye’nin garantörlüğünün tamamen kaldırılmasını, yerine sadece AB ülkelerinden oluşacak 2 bin 500 kişilik bir BM polis gücünün Ada’ya gelmesini öngörüyor.

Gücün içinde Türkiye olmayacak ve Ada’daki Türk askerinin yüzde 75’i çözümün ilk günü Kıbrıs’tan çekilecek. Türk-Rum çatışması şiddetlenirse, Türkiye sadece danışmanlık görevi yürütecek.

AKINCI REDDETTİ AMA

Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı teklifi reddederken, Rum yönetimi, bu plan üzerinden müzakere edeceklerini belirterek, 8 sayfalık Rum-Yunan teklifini medyaya sızdırdı.

Haberi önce önceki akşam Sigma televizyonu verdi.

Televizyonun merkezinden müzakere masasına konulan belgeler üzerinden detayları anlatan muhabir Hristos Haralambus, planın müzakerelerde referans noktası olacağına dikkat çekti. Ana haber programında Rum televizyoncu, “Birleşik Kıbrıs’ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne, uluslararası hukuka saygı” temeline dayanan paket öneri,  liderler arasındaki “brainstorming” (beyin fırtınası) olarak da tanımlanan serbest diyalogda referans noktası olarak görülüyor” diye söze başladı.

Sigma televizyonunun gazetesi Simerini de bugün manşetinden haberini yayınladı. İki tam sayfa ayrılan haberde plan tüm detaylarıyla şöyle aktarıldı:

ÖNCE TÜRKİYE İLE DOSTLUK ANLAŞMASI

• Kıbrıs’ta çözümden sonra Türkiye-Yunanistan ve Yeni Federal Kıbrıs arasında dostluk ve işbirliği anlaşması imzalanacak. (Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kocas önerdi) Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanacak Dostluk ve İşbirliği Anlaşması uluslararası hukuka, BM anayasasına, AB ilke ve değerlerine saygılı olacak.
• Çözümün ilk günü Türk askerinin yüzde 75’i Ada’dan ayrılacak.
• Kalan yüzde 25’i belirli süre Ada’da kalacak ancak çekilene kadar bir kışlada toplu bekleyecek.
• Türk askeri çekildikten ve çözüm anlaşması yürürlüğe girer girmez AB ülkelerinden 2500 kişilik polis gücü, Ada’da iki kurucu devletin sınırları arasında bir karargahta üslenecek.
• AB polis gücü BM himayesindeki olacak, 5 yıllık görev süresi Türk ve Rumlar talep ederse uzatılacak.
• Polis gücü, Federal Kıbrıs hükümetiyle işbirliği yapacak, BM ve AB kurallarına göre hareket edecek.
• Türkiye, Yunanistan ve İngiltere polis gücünde yer almayacak.
• Güç herhangi bir ittifaktan gelmeyecek veya herhangi bir ittifakla bağlantılı olmayacak.
• Türkiye, Yunanistan ve İngiltere, herhangi bir çatışma durumunda sadece danışmanlık ve uzlaştırma görevi yapacak.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK:

TÜRK-RUM İÇ SAVAŞI ÇIKARSA…

Rumların önerdiği çok uluslu polis gücünün harekete geçmesi için de uzun ve karmaşık bir bir süreç gerekiyor. Rumların planında iç savaş, “Polisin engel olamadığı büyüklükte toplumlararası şiddetli çatışmalar” diye tarif ediliyor. Böyle bir durumda sistem şöyle çalışacak:

• Yeni Federal Kıbrıs’ın Başkan ve Yardımcısı (Türk-Rum), ilgili bakan, kurucu devletlerin liderleri (Türk-Rum) ve polis müdürleriyle ‘Olağanüstü Hal Konseyi’ oluşturacak. Bu konseyi başkan ya da yardımcısı tek başlarına da toplayabilecek.
• Çatışma çıkan kurucu devlet topraklarında polis yetersiz kalırsa diğer kurucu devlet polisinden destek sağlanacak.
• Şiddet olaylarının ilk aşamasında danışmanlık yapmak üzere çok uluslu polis gücü başkanı da Olağanüstü Hal Konseyi’ne katılabilecek.
• Ulusal düzen koruyucuları (polis, sınır muhafızları vs…) çarpışmaları bastırmada yetersiz kalır, krizin tırmanması ve barışın bozulması tehlikesi ortaya çıkarsa Olağanüstü Hal Konseyi, şiddetin bastırılması için yerel kuvvetlere takviye olarak çok uluslu polis gücünün oluşturulmasını, faaliyet parametrelerini ve süresini de belirleyerek, talep edebilecek.
• Çatışmalar durdurulamazsa, Olağanüstü Hal Konseyi’nin kararıyla BM Güvenlik Konseyi bilgilendirilecek. Güvenlik Konseyi, BM’nin uluslararası çatışmaları sonlandırmak için kullandığı ve güç kullanma hakkını veren 7’inci maddesi çerçevesinde veto hakkı olmaksızın karar alacak.
• Bu arada, çatışmalarla ilgili Türkiye ve Yunanistan bilgilendirilecek, danışmanlık desteği istenecek.
• Çatışmalar devlet varlığını tehdit eder noktaya ulaşırsa, Olağanüstü Hal Kurulu, Ada’da üslenen 2500 kişilik AB polis gücünden yardım isteyecek. AB polisi, Federal Hükümet ve yerel polisle işbirliğinde müdahalede bulunacak.

Bir önceki yazımız olan TÜRKİYE'YE MÜDAHALE PLANI!.. başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.