5 bin Yahudi’yi kurtaran konsolosun anıtı dikildi

MERT İNAN İstanbul – 1 Mart 1936’da Polonya Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu’nda misyona başlayan Rychlewicz, 1 Nisan 1939’dan 1 Nisan 1941’e kadar olan süreçte konsolosluk misyon şefi olarak vazife yaptı. Misyon şefliği sırasında 2.Dünya Savaşı patlak verince, Nazilerin başlattığı Yahudi soykırımına karşı, duyarsız kalmayan Rychlewicz, 5 binden fazla Polonyalı Yahudi’ye, Katolik olduklarına dair uydurma sertifikalar düzenleyerek soykırımdan kurtulmalarına ve başta Filistin olmak üzere Kuzey ve Güney Amerika ülkelerine kaçmalarına öncülük etti. Sürgündeki Polonya hükümetini de eş vakitli olarak bilgilendiren Rychlewicz, 1942 yılında Filistin’deki Anders Ordusu’na katılırken, savaşların akabinde teğmen rütbesiyle emekliye ayrıldı. ‘Polonyalı Musevileri Nazilerden kurtaran adam’ olarak tanınan Wojciech Rychlewicz, 1946’dan sonra yerleştiği Londra’da 8 Aralık 1964’te yaşama veda etti.

Rychlewicz anısına açılan anıtta “2.Dünya Savaşı sırasında yüzlerce Yahudi’ye Katolik mezhebine aidiyet sertifikası düzenleyerek savaş halindeki Avrupa’dan kaçmalarına imkan sağlayan ve Holokost’tan kurtaran Polonya Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu misyon şefi Wojciech Rychlewicz (1903-1964) anısına” tabirlerine yer verildi. Cumhurbaşkanı Duda, Rychlewiczun anıtına çiçek bıraktı. Anıtın açılışında Türkiye Hahambaşı İsak Haleva da dua etti.

‘İstanbul, Hıristiyan âlemi için de kadim bir şehirdir’

Türkiye’ye resmi ziyarette bulunan Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Sebastian Duda, İstanbul’da bir dizi ziyaret ve aktifliğe katıldı. Duda, temasları kapsamında dün eşi Agata Kornhauser Duda ile birlikte Fener Rum Patrikhanesi’ni ziyaret etti. Patrik Bartholomeos ile yaptığı görüşmede, Patrikhaneye davet edildiği için büyük onur duyduğunu belirten Cumhurbaşkanı Duda, İstanbul’da bulunmaktan memnunluk duyduğunu tabir etti.

İstanbul’un Hıristiyan alemi için de kadim bir kent olduğunu belirten Duda, “İstanbul Patrikliğini karanlıkta ışık saçan bir lamba üzere görüyorum. Eşim ve ben Katolik dinine mensubuz ancak bu kardeş kiliseyi ziyaret etmek ikimiz için de değerli bir dostluk sembolü oldu” dedi. Patrik Bartholomeos da Duda’nın ziyaretinden duyduğu memnuniyeti lisana getirerek, Fener Rum Patrikhanesi’nin Polonya ile ilgilerinin uzun bir geçmişi olduğunu belirtti. Bartholomeos, “Hıristiyanlığın Avrupa’ya yayılmasında Patrikhanemizin büyük bir katkısı var. Cumhurbaşkanını (Duda), ‘kültürlerin temelinde din ve inanç vardır’ görüşü ve aile bağlarına verdiği pahası çok takdir ediyorum” dedi.

Soydaşlara ziyaret

 Cumhurbaşkanı Duda, Polonyalı göçmenlerin kurduğu Polonezköy’e de programında geniş yer verdi. Konuk cumhurbaşkanı, Polonezköy Katolik Mezarlığı’nı ve Saint Antuan Kilisesi’ni ziyaret etti. Zosia Teyze Anı Evi’nde incelemelerde bulundu, soydaşları ile bir ortaya geldi.