Eskişehir’de gizemli mezarlar! Ölü hediyesi…

Seyitgazi ilçesi Yenikent Mahallesinde Küllüoba hafriyat çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün müsaadesiyle 1996 yılında başladı.

Ortadan geçen vakitte hafriyat alanında birinci Tunç çağının kültürel özelliklerini ortaya çıkaran nesnelerin yanı sıra hayvan kemikleri ve yerleşim yerleri tespit edildi. Hafriyatlarda, milattan evvel 3 bin yılına uzanan taş sanduka ve çömlek mezar olmak üzere toplam 20 mezar alanı belirlendi.

Bu yıl da devam eden Küllüoba Höyüğü’ndeki hafriyatta Bilecik Pir Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) öncülüğündeki Batman ve Hacettepe üniversitelerinden öğretim üyeleri ve öğrencilerden oluşan 35 kişilik grup misyon yaparken, yeni bir mezarlık alanı daha tespit edildi.

Alanda yaklaşık 5 bin yıl öncesine ilişkin olduğu kestirim edilen küp formunda 25 mezar ortaya çıkarılırken, içlerinde de çoğunlukla anne karnındaki duruş olarak tabir edilen, dizleri karına çekik vaziyette çocuk iskeletlerine ulaşıldı. Ayrıyeten küplerde mühür, saç halkaları ve takılara rastlandı.

BŞEÜ Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Doç. Dr. Murat Türkteki, 30’dan fazla mezara ulaştıklarını tabir ederek,” Bu yılki çalışmalarımızı höyüğün Milattan Evvel 3 bin yıllarına tarihlenen mezarlık alanında ve tekrar bu mezarlıkla birebir periyoda tarihlenen yerleşim alanında sürdürüyoruz.

Bu yılki bilgilerimizin en büyük özelliği, daha evvel kestirim ettiğimizden çok daha büyük bir yerleşmeyle karşı karşıyayız. Birebir vakitte mezarlık alanında da yeni datalara ulaştık. Mezar sayımız şu anda 30dan fazla.

Bilhassa çömlek mezar geleneğinin burada yaygın olduğunu görüyoruz. Az da olsa taş sanduka dediğimiz mezar tipleri de var. Bu çömlek mezarlarda daha çok çocukların gömüldüğünü, bebek ve çocuk ölümlerinin çok fazla olduğunu söyleyebiliriz. Yeniden bu mezarlarda vakit zaman daha çok meyyit ikramları ile karşılaşıyoruz. Bunlar içerisinde mühür, esirgeyici manası olan mühürler yahut saç halkası, küpe, iğne üzere birtakım bronz eşyaları da buluyoruz. Anadolunun en eski kentlerinden birisi burası. Tunç çağı Anadolu için kentleşmenin başlangıç basamağı. Artık daha erken periyot katmanlara inerek, buradaki gelişimi daha açık bir formda görmeyi amaçlıyoruz.” diye konuştu.

Mezar alanındaki küpler içindeki iskeletler çıkarıldıktan sonra incelenmesi için Hacettepe Üniversitesi Antik DNA Laboratuvarı’na gönderildi. İskeletler üzerinde yapılacak çalışmalarla hastalıkları, mevt nedenleri, hayat şartları üzere dataları sağlayacak. Antik DNA çalışmaları akrabalık alakalarını daha net bir halde ortaya çıkacak.

KAFATASLARINDA YARA İZLERİ VAR

Bulunan iskeletler üzerinde yapılan birinci incelemelerde birtakım bireylerin çeşitli kafatası yaralanmalarına bağlı olarak ölmüş olmaları, toplumsal çatışma yahut savaş olgusunu da gündeme getiriyor. Şu ana kadar ki çalışmalarımızda çoğunluğu çocuk ve bayan olmak üzere 30’a yakın bireye ulaşılan hafriyatlarda meyyit armağanı olarak mezar alanına çeşitli kaplar, mühür ve birtakım metal eşyaların konulduğu saptandı.

Öte yandan alanda farklı bitki tiplerine ilişkin tohumların, çeşitli kaplarda ağızları hava almayacak halde kille sıvanarak saklandığı tespit edildi. Kil topaklarından birinde bu işi yapan şahsa ilişkin parmak izleri de belirlendi. Tohum bankalarını anımsatan bu imaj, Küllüoba yaklaşık 5 bin yıl evvel yaşayanların ziraî üretimin sürdürülebilirliği için tedbir aldığını ortaya koydu.

BİRİNCİ KENT YAPILANMASI ORTAYA ÇIKARILDI

Birinci Tunç çağına ait yürütülen hafriyat çalışmalarında geçen devir, 5 bin yıl evvel Anadolu’daki birinci kentleşme yapılanmasının yanı sıra çömlek mezar içerisinde 2-4 yaşlarında ve 13-14 yaşlarında iki iskelet daha bulunmuştu.