Ev sahipleri daha yüksek kira için mahkemeye koştu: Kira davalarında büyük artış

Başta İstanbul olmak üzere birçok vilayette kiralık konut bulmak güç; olan da cep yakıyor. Kimi ilçelerde yüzde 300’e yaklaşan kira artışları yeni mesken arayanları kara kara düşündürürken kimi mülk sahipleri işi fırsata çeviriyor. Kiracılarını tahliye etmek ya da kirayı yükseltmek isteyenlerin türel yollara başvurduğunu belirten avukatlar davalardaki artışa dikkat çekiyor.

İKİ SEÇENEK VAR

Hürriyet gazetesinden Gülistan Alagöz’ün haberine nazaran, kiralık meskene ağır talep olan bugünlerde mesken sahipleri iki seçeneği pahalandırıyor. Birincisi; kiranın bölge ortalamasının altında kaldığını düşünenler şayet kiralama üzerinden 5 yıl geçtiyse ‘kira tespit davası’ açıp artırım talep ediyor. Konut sahibi lehine ikinci seçenek ise; kira kontratlarında 10 yıllık mukavele uzama mühleti dolanlar için tahliye talep ediliyor. Pekala yasalar ne diyor? Kanuna nazaran kira mukaveleleri aksi bir süreç yapılmadıkça her yıl yenileniyor. Lakin kiraya veren 10 yıllık uzama mühletinin bitiminden sonra ‘herhangi bir münasebet göstermek zorunda olmadan’ kiracıyı tahliye edebiliyor. Yalnızca uzama mühletinin bitiminden en az 3 ay evvel kiracıya yazılı olarak fesih bildirimi yapmak zorunda.

Konut kiraları artırımları Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 12 aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi’ne (TÜFE) nazaran belirleniyor. Mülk sahibi yasal olarak bu oranın üzerinde artırım yapamıyor. Fakat 5 yıl sonunda kira tespit davası açabiliyor. Kira tespit davalarında mülk sahibi ‘kiracım bölge ortalamasının çok altında kira ödüyor, bunu düzeltelim’ diyor. Bu durumda kira, emsal kira bedellerine nazaran yine belirleniyor.

HAKKANİYET İNDİRİMİ

Hem tahliye hem de kira tespit davalarına ağır talep olduğunu belirten Avukat Hikmet Güngör, “Tahliye için 10 yıllık uzama müddetinin bitiminden en az 3 ay evvelden ihtar çekilmesi kural. Kira tespit davalarında da hakim eski kiracının hakkını gözetiyor. Örneğin vatandaş 3 bin kira ödüyor lakin bölge ortalaması 10 bin lira. Çabucak kira 10 bin liraya çıkmıyor. Hakim, eski kiracıya ‘hakkaniyet indirimi’ yapıyor ve yeni kiraya karar veriyor” dedi.

10 yıl koşulu dışında kirasını ödeyenlerin keyfi nedenlerle tahliye edilemeyeceğini belirten Güngör, “Ev sahibi kendisinin ya da bakmak zorunda olduğu bireylerin gereksinimi varsa tahliye isteyebilir. Gereksinim nedeniyle tahliyede konutu 3 yıl diğerine kiraya veremez” dedi.

KİRALAR NEDEN ARTTI?

Konut üretimi yavaşlayınca arz sorunu ortaya çıktı.

Artan konut kredi faizi nedeniyle orta gelirli vatandaş konut alımından uzaklaştı, kiraya yöneldi.

Kısıtlamaların gevşetilmesi ile ertelenen düğünler yapılınca kiralık meskene talep arttı.

Hem bu yıl üniversiteyi kazanan, hem de pandemi nedeniyle konutunu kapatan öğrenciler konut arayışına girdi.

Kimi bölgelerde kentsel dönüşüm nedeniyle konutunu tahliye eden vatandaş kiralık meskene geçti.

Yabancılar ve göçmenlerden gelen konut talebi de kimi ilçelerde tesirli oldu.

‘OĞLUM GELECEK’ MAZERETİ TUTMADI

Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, birinci sefer bu kadar ağır tahliye ve kira tespit davaları ile karşılaştığına dikkat çekti. Av. Kiraz, “Mal sahipleri evvel ‘kızım, oğlum gelecek konuttan çıkın’ yolunu denedi. Ya da yasal oranın dışında artırımlar istedi. Lakin kiracı haklarını bilince bunlar işe yaramadı. Artık gelinen noktada iki seçenek bedellendiriliyor. Bunlardan birincisi kira tespit davası. 5 yıl bittikten sonra açılabilen kira tespit davalarının bitme mühletinin 2-2.5 yıl olduğu bilinmeli. Mülk sahibi dava sonunda bölge rayiçlerinin motamot geçerli olacağını düşünmemeli. Hakim bölge rayiçlerine bakar lakin kiracı 10 yıllıktan az ise yüzde 10, 10 yıldan fazla ise yüzde 20 hakkaniyet indirimi yapabilir” dedi.

Av.Kiraz, tahliyelerdeki 10 yıl kuralını ise bir örnekle şöyle anlattı: 1 Ocak 2021 başlangıçla 1 yıl mukavele ile kiraya verilen bir konut için müddet 31. 12. 2021’de sona erecektir. Bu tarihten sonra da uzama müddeti başlar. Uzama mühleti kanuna nazaran 1 yıldır bu 1 yılların toplamı 10 yılı geçtiği takdirde mal sahibi 3 ay evvelden ihtar göndermek koşulu ile kiracısını haklı münasebet artık ileri sürmeden tahliye edebilir. 31.12.2021’de sona erecek bir kontrat için uzama 10 yıllık müddet toplamı 31.12.2031 olacaktır ve mal sahibi en geç 31.09.2031’e kadar yahut öncesinde kiracının eline geçecek halde ihtar göndermelidir. 01.01.2032’den itibaren de haklı münasebet olmadan tahliye davası açarak tahliyeyi sağlayabilir. 5 yıl müddetli bir kontratınız var ise 10 yıl kuralı 5+10 yıl halinde çalışacaktır. Bugünlerde tahliye tebligatı giden vatandaşlar bu 10 yıl uzama müddeti bitenler.”

Bir önceki yazımız olan Finansal Okuryazarlık Zirvesi düzenlendi başlıklı makalemizde Bi̇lgi̇, borsa ve Doğru hakkında bilgiler verilmektedir.