Gıda kaynaklı hastalıklar her yıl 400 bin kişiyi öldürüyor

Besin kaynaklı hastalıklar her yıl 400 bin kişiyi öldürüyor

İSTANBUL – 7 Haziran Dünya Besin Güvenliği Günü kapsamında değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Canan Hecer, 200 kadar besin kaynaklı hastalık nedeniyle dünyada her yıl yaklaşık olarak 400 bin kişinin hayatını kaybettiğini belirtti.

Besin güvenliğini, besinlerde olabilecek fizikî, kimyasal ve biyolojik her türlü ziyanların yok edilmesi için alınan önlemlerin bütünü olarak yorumlayan İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Dekan Vekili Prof. Dr. Canan Hecer, insan sıhhatini direkt etkileyen besinlerin sofraya gelene kadar bir güvenlik zinciri içerisinde olması gerektiğine dikkat çekti. İnançlı besine erişimin temel bir insan hakkı olduğunu belirten Prof. Dr. Hecer, “Gıda güvenliği ve halk sıhhati tüm ülkelerin stratejik ehemmiyete sahip hususlarının başında yer almaktadır. 200 kadar besin kaynaklı hastalık nedeniyle dünyada her yıl yaklaşık olarak 400 bin kişi hayatını kaybediyor. Besin kaynaklı hastalıklar, işgücü ve tedavi masrafları ile tüm dünyada iktisada çok fazla yük” dedi.

Besin güvenliğini artırmak ismine farkındalık oluşturmanın elzem olduğunu tabir eden Hecer, dünya genelinde besin kaynaklı risklerin tespit edilip, önlenmesi ve yönetilmesinin kıymetli bir gereksinim olduğunu belirterek, “BM Besin ve Tarım Örgütü ve Dünya Sıhhat Örgütü öncülüğünde yürütülen çalışmalarda, sıhhati tehdit eden besinlerdeki bulaşma, çiftlikten sofraya tüm süreçlerde gerçekleşebileceğinden, besin güvenliğinin sağlanmasında, gıdayı üreten, işleyen taşıyan, depolayan, satan ve tüketen herkesin ortak sorumluluğudur. Besin güvenliğini etkileyen tehlikeler biyolojik, kimyasal, fizikî bulaşmalar, radyoaktif tehlikeler olabileceği üzere alerjenler, haşereler, taklit-tağşiş üzere bahisler ve üretim sırasındaki birtakım yanlışlı uygulamalardan da kaynaklanabilir” diye konuştu.

“Güvenli hammadde şart”

İnançlı besin için inançlı hammadde sağlanmasının gerekliliğine vurgu yapan Hecer, inançlı besin unsurları üretebilmek için öncelikle minimum sağlıklı ve hijyenik ortam ve teknik şartlara sahip işletmelerde üretilmesi ve hazırlanması gerekir. İşletmelerde paklık ve dezenfeksiyon uygulamaları çok değerlidir. Bu çerçevede, çalışan işçinin sağlıklı olması ve hijyen eğitimi almış olması da zaruridir. Tüketici, üretici ve dağıtım zincirinde tümüyle her kesiti etkileyen besin kökenli salgın, zehirlenme, bozulma üzere aksilikler yetersiz hijyen uygulamalarından kaynaklanmaktadır. Tüketicilerin sıhhatinin korunması için yetkili otoriteler besin güvenliğinin tam ve eksiksiz olarak sağlanabilmesi için tüm önlemleri almakla yükümlüdürler” biçiminde konuştu.

“Karaciğer kanseri yapıyor”

Sıhhatsiz besinin hem akut hem de kronik sonuçları olduğunu söyleyen Hecer, “Akut hastalıklar tahminen sadece besin zehirlenmesi olarak geçirilebilir lakin bunun da çok tehlikeli boyutları var. Besin zehirlenmesinin kronik tesirleri de var. Bir küf toksini uzun vadede karaciğer kanserine neden olabilir. Bunun dışında radyoaktif bulaşanlar da kıymetli besin tehlikeleridir” sözlerinde bulundu.

Besinde yapılan hilelere dikkat

Besin güvenliğini tehdit eden hilelerden bahseden Hecer, “Yapılan hilelerin başında taklit ve tağşiş geliyor. Bu da en çok kıyma ve kıymadan yapılan eserlerde görülüyor. Hazır yiyecekler, salam, sosis, sucuk ve hazır köfte üzere besinler her vakit hileye açıktır. Bu eserlerde dana ya da kuzu eti yerine farklı hayvanların etleri yahut soya kullanılabilir. Bunun dışında süt ve süt eserlerinde ise antibiyotik kullanımı sıhhat için sorundur. Antibiyotikli sütler tüketildiğinde bedende antibiyotik direnci oluşur. Ayrıyeten antibiyotikli sütlerle eser yapılamaz. Konutta yapılan yoğurtların bazen tutmadığını görürüz. Bunun en büyük sebebi yoğurt yapılan sütte antibiyotik kalıntıların olmasıdır. Bunun yanı sıra müddeti geçmiş kaşar ve eritme peynir eserleri toplanarak, tekrar peynir olarak işlenebiliyor. Üreticiler bu toplanan eserlerde tekrar ışıl süreç göreceği için bir sorun görmeyebilir lakin burada dikkat edilmesi gereken küflü peynirlerdi. Zira küfün içindeki toksini ısıyla yok edemezsiniz” biçiminde konuştu.

“Tüketici gerçek etiket okuması yapmalı”

İnançlı besin alımında tüketicinin de dikkat etmesi gereken konular olduğuna dikkat çeken Hecer, “Tüketicinin öncelikle şuurlu olması gerekiyor. Besin güvenliği çiftlikten sofraya kadar süren bir güvenliktir. Her türlü tehlike hammaddenin alımından soframıza gelen zincir içerisinde olabilir. Yani bu zincir içerisinde şayet besin bitkiyse hasat eden çiftçiden, hayvandan, aracılardan, depolama kuralları ve işlenme esnasında bulaşan bir hastalık tüketiciye kadar geliyor. Bu bakımdan tüketici eserin etiket bilgilerini denetim etmeli. Son tüketim tarihine bakmalı. Ambalajı bozulmuş eserleri almamalı. Soğutuculardaki sıcaklığa bakmalı. Açıkta sunulan besinleri almamalı” dedi.

“Gıdanın saklama, hazırlama ve pişirme kademesi önemli”

Besinin alındıktan sonra saklama, hazırlama ve pişirme şartlarına dikkat edilmesi konusunda tüketiciyi uyaran Hecer, “Soğukta saklanacak besinler için buzdolabı +2 – +4 dereceye ayarlanmalı, kapalı kaplarda koruma edilmeli. Pişmiş besinleri üst, çiğ olanlar ise alt raflarda tutulmalı. Derin dondurucuda tercihen en fazla 6 ay saklanmalı. Besinleri çözüldükten sonra tekrar dondurmamalıyız. Kuru besinleri ve baharatları da çok sıcak ve nemli ortamlarda tutmamalıyız. Hazırlama sırasında en dikkat edilmesi gereken husus el hijyenidir. Bu nedenle el yıkama alışkanlığı edinmeliyiz. Et ve sebzeler için başka doğrama tahtalarımız, bıçaklarımız olmalı. Mutfak tezgahını sık sık temizlemeliyiz. Pak su – pak bez kullanmalıyız. Pişirme etabında ise besinlerimizi tam olarak pişirmeli, pişirdiğiniz besinleri çabucak tüketmeli ya da uygun şartlarda koruma etmeliyiz. Pişirilmiş besinleri yiyeceğimiz kadarıyla ısıtma sürecine tabi tutmalı, tekrar tekrar ısıtmamalıyız. Pişmiş besinler ile çiğ besinleri birbirine temas ettirmemeliyiz” diyerek kelamlarını sonlandırdı.

Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Sema Fison

Bir önceki yazımız olan Cenaze merasimi sonrası bir mahalle karantinaya alındı başlıklı makalemizde İl, Mahalle ve Trabzon hakkında bilgiler verilmektedir.