İletişim Başkanlığınca NATO Zirvesi kapsamında “Türkiye ve NATO” başlıklı söyleşi düzenlendi

Avrupa Siyasetleri Merkezinin (EPC) Türkiye ve Kıbrıs Uzmanı Amanda Paul, büyük resme bakıldığında, Türkiye’nin NATO’ya yaptığı katkının on yıllar boyunca çok büyük olduğunu ve Türkiye’nin yerinin doldurulamayacağını söz etti.

Paul, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığınca, Brüksel’de NATO Tepesi kapsamında uzmanların iştirakiyle düzenlenen “Türkiye ve NATO” başlıklı söyleşide soruları yanıtladı.

“Kovid-19 salgını ve ABD’de gerçekleştirilen başkanlık” seçimi hatırlatılarak, “Sizce bu 18 ay NATO’yu nasıl değiştirdi?” sorusunun yöneltildiği Paul, NATO’da 18 aydan öncesine dayanan bir değişimin kelam konusu olduğunu söyledi.

Yıllar evvel NATO’nun kurulma nedenlerinin değerli ölçüde değiştiğine işaret eden Paul, dünyanın, yepyeni katı güvenliğe dayanmayan, farklı cinste güvenlik tehditleri içeren yeni bir çağa girdiğine dikkati çekti.

Kovid-19 salgınının tüm dünya için yeni bir güvenlik tehdidi olarak ortaya çıktığını belirten Paul, dezenformasyonların ve salgından kaynaklanan bir çeşit savaşın yaşandığını tabir etti.

Paul, salgın periyodunda tedarik zincirinin güvenliğinin de kıymetli bir husus olarak ortaya çıktığını kaydederek, “Bir dönüşüm sürecinde olduğumuzu düşünüyorum. Sonucun ne olacağını bilmiyoruz.” diye konuştu.

“2019 Doruğunda Genel Sekreterden, NATO’nun geleceği hakkında bir rapor hazırlaması istendi ve 2030 raporu hazırlandı. Bu rapor hakkında ne düşünüyorsunuz? Bu evrakta raportörlerin sunduğu tavsiyelerin uygulanabilir olduğunu düşünüyor musunuz?” sorusu üzerine Paul, bu doruğun, raporda yer alan tekliflerin ayrıntılandırılması için bir başlangıç noktası olduğunu kaydetti.

Raporda 8 teklif bulunduğunu aktaran Paul, şu görüşleri paylaştı:

“Zirvenin sonunda bir sonuca varılacağını sanmıyorum. Yani bu çok hayalperest bir niyet olurdu. Lakin açıkçası bu teklifler, NATO’yu sahiden farklı bir tarafa götürüyor. Örneğin siber güvenlik, yeşil güvenlik, sıhhat güvenliği, Çin üzere daha evvel gündemde olmayan hususlar üzerinde çalışmaya yönlendiriyor. Pek çok farklı bahis. ve tüm bu bahislerde bütün üye devletlerin bu dayanışmaya sahip olduğunu sanmıyorum. Farklı görüşler ve vizyonlar var. Yani bahis bu noktalarda daha fazla fikir alışverişi yapmak için bir ortaya gelmek ve oradan devam etmekle ilgili.”

“2024’te her şey yine değişebilir”

“NATO üyeleri, tepe konusunda ne kadar optimist olmalı? ABD Lideri Joe Biden’ın NATO ile ilgili açıklamaları size garanti verdi mi? Sizce kâfi mi?” sorusuna Paul, “Tüm NATO üye ülkeleri Biden’ın seçilmesinden memnundu. Zira bildiğimiz üzere selefi NATO hakkında çok kaygı verici açıklamalar yaptı. ve artık durum bu formda değil.” cevabını verdi.

Biden’ın ABD’nin NATO’daki mevcudiyetine dair teminat verdiğini anımsatan Paul, ABD Liderinin eski Lider Donald Trump’ın birtakım iletilerini da tekrarladığını, bunlardan birinin “yüzde 2’lik savunma harcamasını karşılamak” olduğunu lisana getirdi. Amanda Paul, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“2024’te her şey yine değişebilir. Yani bu, şu manaya geliyor, NATO üyeleri rehavete kapılmamalı. Savunma harcamalarını karşılama konusunda daha proaktif olmaları ve tıpkı vakitte kendi devletlerinde dayanaklılığı oluşturan birçok NATO maksadına ulaşmak için ulusal adımlar atmaları ve daha kapsamlı bir biçimde birlikte çalışmaları gerekiyor. Zira son yıllarda farklı bahislerde müttefikler ortasında pek çok farklılık olduğunu görebiliyordunuz ki bu da içeride gerçekleşen süreçlerin birçoklarını bir nevi sorguluyor. Evet, ABD’ye muhtaçlığımız var. ABD açıkça NATO’daki en büyük ve en güçlü aktör. Lakin tıpkı vakitte öteki üye devletlerin harekete geçip daha fazlasını yapması gerekiyor.”

“Büyük resme bakmak gerek”

“Türkiye’nin NATO katkısının” sorulduğu Paul, son birkaç yılda kimi NATO ülkeleri ile Türkiye’nin birebir fikirde olmadığını ve kimi problemlerin yaşandığını söyledi.

Türkiye’nin her vakit NATO içinde sadık bir müttefik olduğunu ve olmaya da devam edeceğini vurgulayan Paul, “Yani yalnızca Karadeniz’e ve Akdeniz’e baktığınızda bile Türkiye o bölgelerde Rus yayılmacılığına karşı ön saflarda yer alıyor. ve bazen bunun gereğince takdir görmediğini düşünüyorum.” diye konuştu.

NATO müttefiklerinin yaptığı konuşmaları hatırlatan Paul, şunları kaydetti:

“Burada (Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel) Macron’dan bahsedeceğim, Türkiye’den daima şikayet eden ve ‘Türkiye’nin müttefik olmadığını’ söyleyen ve Türkiye’nin ittifak üyeliğini sorgulayan tek kişi o değil. Ancak bence büyük resme bakmak gerekiyor. Açıkçası o, Suriye’de ve Doğu Akdeniz’de gördüğü Türkiye’yi kastediyor ve Türkiye’nin daha makûs bir rol oynadığı kanısına sahip. Tekrar de biraz daha incelikli bir duruşa sahip olmanız gerekiyor. Zira daha büyük resme bakarsanız, aslında Türkiye’nin NATO’ya yaptığı katkı, yalnızca artık değil, on yıllar boyunca çok büyük olmuştur. Lider Macron’u da etkileyen öteki NATO müttefiklerine soracak olursanız, farklı bir karşılık alırsınız. ‘Türkiye’nin Avrupa güvenliğinin savunma kalesi olmaya devam ettiğini’ söyleyecekler. Yeri doldurulamaz. Türkiye tıpkı vakitte NATO’daki tek büyük Müslüman ülkedir. Bu bile başlı başına benzersizdir.”

“Türkiye’nin iş birliği yaptığını görüyoruz”

Türkiye’nin bazen NATO içindeki kararları engellediğine ait çok fazla tenkit olduğuna dikkati çeken Paul, “Kararları engelleyen tek ülke Türkiye değil. Türkiye’nin geçmişte pek de istekli olmadığı birtakım bahislerde iş birliği yaptığını görüyoruz.” dedi.

Türkiye’nin Baltık Hava Polis Misyonuna tekrar katıldığını anımsatan Paul, “Bu bana Türkiye’nin NATO’nun doğu kanadındaki varlığını ve pozisyonunu güçlendirme gereksinimini iki katına çıkaracağımızı kabul ettiği izlenimi veriyor.” tabirini kullandı.

Paul, Türkiye’nin emniyetli ve çok değerli bir ortak olduğunun altını çizdi.

“Doğu Akdeniz konusunda Türkiye memleketler arası bir konferans düzenlenmesi teklifinde bulundu. Bu konferansın olma mümkünlüğü nedir? Uyuşmazlıkları çözmenin yolu ne olmalı?” sorusunu ise Paul, “Elbette milletlerarası bir konferansın olması şahane olurdu. Olup olmayacağını vakit gösterecek. Lakin nihayetinde Doğu Akdeniz’deki meseleler Kıbrıs sıkıntısına kadar uzanıyor.” diye yanıtladı.

“Türkiye’yi sorumlu tutma eğilimi var”

Kıbrıs sorunu çözülürse Doğu Akdeniz’de hiçbir sorunun kalmayacağına işaret eden Paul, “Ama ne yazık ki bu olacak üzere görünmüyor.” açıklamasında bulundu.

Paul, Kıbrıs probleminin çözülememesinden Türkiye’yi sorumlu tutma eğiliminin olduğuna dikkati çekerek, 2004’teki Annan Planı ve yapılan görüşmelerin çöküşünün Türkiye’ye yüklenemeyeceğini vurguladı.

Farklı bir yaklaşıma gerek olduğunu belirten Paul, bu bahiste Kıbrıslı Rumlara daha fazla baskı yapılabileceğini lisana getirdi.

“Çok âlâ bir fırsat”

NATO 2030 Uzmanlar Kümesi Üyesi, NATO Eski Genel Sekreter Yardımcısı Tacan İldem de tüm müttefik devlet ve hükümet liderlerini bir ortaya getirecek NATO Doruğu’nun transatlantik bağlarını güçlendirmek ve müttefikler ortasındaki birlik, ahenk ve dayanışmayı sağlamlaştırmak için çok güzel bir fırsat sağlayacağını söz etti.

“NATO 2030 Yeni Bir Çağ İçin Birliktelik” raporunda 138 teklif ortaya koyduklarını aktaran İldem, tekliflerden birisinin stratejik konseptin güncellenmesi olduğunu belirtti.

NATO’nun toparlanma kabiliyeti konusunda kapasitesini artırması gerektiğine işaret eden İldem, şunları söyledi:

“Toparlanma kabiliyeti, günümüzde karmaşık güvenlik sıkıntılarıyla birlikte anahtar bir söz haline geldi. Toparlanma kabiliyeti, müttefik ülkelerin ferdi olarak performanslarını ve hazır olma durumlarını ölçebilmek için muhakkak kaideler ve referans kıymetleri tayin edebilmelerine yönelik ulusal kabiliyetleri ile ilgili değerli bir kavramdır. İklim değişikliğinin güvenlik bakımından sonuçları üzere öteki alanlar da var. Bu mevzu da stratejik konsept özelinde ele alınmalıdır.”

“Türkiye değerli bir müttefik”

Türkiye için terörle gayretin kıymetli bir sorun olduğunun altını çizen İldem, “Türkiye terörden çok muzdarip olmuştur. NATO 2030 Yeni Bir Çağ İçin Birliktelik raporumuzda bunun, NATO ve müttefiklerine yakın ve asimetrik bir tehdit teşkil ettiğini vurguluyoruz. Tüm tezahürleri göz önüne alındığında tesirli bir formda iş birliği yapmamız gerekiyor.” dedi.

Bunun ortak ve kıymetli bir sıkıntı olması nedeniyle NATO’nun 3 temel vazifesi ortasına açıkça dahil edilmesini teklif ettiklerini hatırlatan İldem, NATO ve Avrupa Birliğinin iş birliği yapmasının kıymetine işaret etti.

Türkiye’nin NATO’nun kolektif savunma çabaları yanında tüm operasyonlarına ve misyonlarına değerli katkılar sunan kıymetli bir müttefik olduğunu vurgulayan İldem, fikir ayrılıklarının karşılıklı anlayış ve hürmet çerçevesinde tahlile kavuşturulabileceğini kaydetti.

Kaynak: Anadolu Ajansı / Mehmet Tosun

Bir önceki yazımız olan NATO Liderler Zirvesi başladı başlıklı makalemizde ABD, İtti̇fak ve Nato hakkında bilgiler verilmektedir.