İnönü Mağarası’nda 6 bin 500 yıllık bulgular

Bülent Ecevit Üniversitesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi ve Hafriyat Alanı Lideri Dr. Hamza Ekmen, İnönü Mağarası’nda yapılan hafriyat çalışmaları ile ilgili bilgiler verdi.

Zonguldak’ın arkeoloji potansiyelini açığa çıkarmak için başlatılan projede Arkeoloji Kısmı öğretim üyeleri ile öğretim elemanlarının katkılarıyla alana çıktıklarını anlatan Ekmen, “Arkeolojik açıdan Zonguldak’ın en çok potansiyel alanlardan birisi olan Karadeniz Ereğli ilçesi ve onun etrafında yer alan Gülüç Çayı vadisi araştırmalarımızı ağırlaştırdık ve gerçekleşen bu çalışmalar sırasında bu bölgede kaya altı sığınağı, mağara yerleşimi, yamaç yerleşimi, açık alan üzere çok sayıda arkeolojik bulgu içeren yerleşim alanları tespit ettik” dedi. 

Ekmen “Uzun yıllar araştırılmayan ve bizce arkeolojik açıdan yoksun bırakılan bu bölgede bu türlü potansiyelle karşılaşmak bizleri de hayli şaşırttı. Bir birden fazla saatlerce yürüyerek lakin ulaşılabilen noktalarda yer alan bu alanların tespiti tarafımızca ve grubumuzca yapıldı. Biz bu alanda bölgenin arkeolojik potansiyelini en düzgün halde yansıtacağını düşündüğümüz İnönü Mağarası’nda hafriyat yapmayı uygun gördük. Tıpkı vakitte mağara yerleşim alanlarına çok yakın bölgede olduğu için çok uzun yıllar boyunca yöre halkının yahut dışarıdan gelenlerin tahribatına uğramış durumdaydı” diye konuştu

Anadolu arkeolojisi, Dünya arkeolojisi ve bölge arkeolojisi ismine değerli sonuçlar elde ettiklerini söyleyen Ekmen, Karadeniz kıyıları boyunca uzanan Protohistorik yerleşimlerin en eskisi birinci sefer sistemli kazılarla araştırıldığını vurguladı. Ekmen açıklamasında, “Bu yerleşim günümüzden 6 bin 500 yıl öncesine uzanıyor. Mağaraya birinci gelip yerleşen halkların oluşturduğu katman yaklaşık 300 yıl bu mağarada yaşamışlar. Biz bu kültürü oluşturan insan kümelerinin yüklü olarak Trakya ve Balkan yerleşimindeki insanların geliştirdiği kültürel öğelerle yakın benzerlikler içerdiğini görüyoruz” diye konuştu. 

Dr. Hamza Ekmen,  “İnanç manasında, günlük yaşantı manasında üretim manasında bu halkın bir çok verisini, arkeolojik bulgusunu elde etmiş ve Ereğli Müzesi’ne teslim etmiş durumdayız. Mağaranın 6 bin 500 yıl öncesinden yerleşen sakinlerinden sonra neredeyse 2 bin yıla yakın yerleşim görmediğini tespit ettik. Bu türlü bir boşluğun akabinde günümüzden 4 bin 500 yıl öncesine Erken Tunç Çağı dediğimiz devrin ortalarında mağaranın tekrar iskâna sahne olduğunu görüyoruz” tabirlerini kullandı.

Dördüncü katmanda, mağaraya yerleşen insanların yüklü olarak günümüz yaylacılık faaliyetine misal bir hayat biçimini sürdürdüklerini söz eden Hamza Ekmen açıklamasında şunları söyledi:

“Bu mağarada çömlek üretimi yapmışlar, buğday, arpa üzere eserlerin hasatlarını burada gerçekleştirmişler. Hayvancılık sanayisine bağlı olarak süte dayalı endüstriyel bir grup işleri burada gerçekleştirdiklerini elde ettiğimiz çok sayıda bulguyla söylüyoruz. Hayvan boynuzlarından alet yapıldığını burada tespit etmiş bulunmaktayız.

GENÇ TUNÇ ÇAĞINA İLİŞKİN

“Üçüncü katman olarak tanımladığımız katmana ilişkin ahşap tabanlar, münasebetiyle karşınızda 3 bin 400 ile 3 bin 200 yıl öncesinde kullanılmış ahşap yapıların tabanlarını görüyorsunuz. Üzerlerinden çok sayıda metalden yapılmış süs eşyaları, aletler ve silahlar ele geçirdik. Küpeler, kolyeler, bilezikler, ok uçları, mızrak uçları, hançerler, baltalar üzere bir çok sayıda eşya bulmuş durumdayız. Bu vakte kadar yapılan araştırmalarda Batı Karadeniz’de Genç Tunç Çağı’na ilişkin hiçbir data bulunmamıştı” 

“Böylesine bir mağarada, yerleşim alanında bu kadar nitelikli eşyanın bulunmasında biz Kaşkalar ismini verdiğimiz halkların, Hitit’lerden getirip getirmediğini sorusuyla açıklamaya çalışıyoruz. Yada bu bölgede Hitit İmparatorluğu’na bağlılığını kabul eden eyalet olan Pala, Tumana eyaletlerinin uzantısı olarak da yorumlamak mümkün. Bunlar üzerindeki çalışmalar devam ediyor.”

“ÇALIŞMALAR DEVAM EDİYOR”

Biz ikinci katmanda bulduğumuz gereç kültür öğeleri, seramik ve başka bulgular bu halkın Troya’dan, Gordion’dan, Anadolu’dan çeşitli yerlerden bildiğimiz seramikler ile birebir olduğunu gördük. 5 başka kültür katmanının olduğu adeta mağara içinde küçük bir Höyük yerleşimi üzere çok katmanlı çokça değerli sonuçlar veren bir yerleşim, İnönü Mağarası. Batı Karadeniz’deki Protohistorik yerleşimlerin yapısını, münasebetler ağını, inanç boyutunu ekonomik istikametini anlamaya yönelik bir çalışmayı sürdürüyoruz.”