Kanada’da yerlilerin çocukları artık alı konulamayacak

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Saskatchewan eyaletindeki bir kilisede resmi kayıtlarda yer almayan 751 çocuk mezarının bulunmasıyla gündeme gelen Cowessess First Nation toplumu ile çocuk refahı konusunda tam yetki veren bir muahede imzaladı.

Cowessess First Nation Şefi Cadmus Delorme’nun mesken sahipliğinde, yerlilerin kutsal toplumsal alan olarak kullandığı Pow Wow Arbour’daki merasime Başbakan Trudeau ile Saskatchewan eyaleti Başbakanı Scott Moe ve yaklaşık 150 davetli katıldı.

Yerli dans ve gösterilen sergilendiği merasimde konuşan Başbakan Trudeau, hiçbir yerli çocuğun modülü olduğu toplumdan koparılmaması gerektiğini belirterek “Çocuklar bir daha asla konutlarından, ailelerinden ve toplumlarından alınmamalı” dedi.

First Nation Şefi Delorme de “Bugün tarihi bir gün zira çocuklarımız üzerindeki hakkımızdan asla vazgeçmedik.” diye konuştu.

Konuşmaların akabinde Trudeau, Delorme ve eyalet Lideri Moe, bakım altındaki çocuklar üzerindeki yasal denetimin federal mevzuat uyarınca birinci kere yerli Saskatchewan First Nation’a devredilmesini kapsayan muahedeyi imzaladı.

YERLİLERE TAM YETKİ

Mutabakat, Cowessess First Nation yerli topluluğuna çocuk ve aile hizmetleri üzerinde, çocuklarının en âlâ çıkarı, kültürel sürekliliği ve ulusal minimum standartlarda asli eşitliği sağlamak için tüm yargı yetkisini kullanmalarına imkan sağlıyor.

Muahede ayrıyeten federal hükümetin gelecek iki yıl içinde, yerli toplumun yeni bir çocuk ve aile hizmetleri sistemini uygulamaya sokabilmesi için 38,7 milyon dolarlık mali taahhüdünü de içeriyor.

Cowessess First Nation tarafından yapılan açıklamada, Saskatchewan eyaletinde bakım altındaki çocukların yüzde 80’inden fazlasının yerli olduğu ve 1951’den bu yana yerli toplumun bakım altındaki çocuklar üzerinde karar verme yetkisine sahip olmadığı belirtildi.

Trudeau’nun bölgeye ziyareti, 24 Haziran’da eski Marieval Yatılı Kilise Okulu bahçesinde 751 kayıt dışı çocuk mezarının bulunmasının akabinde birinci en üst seviyede federal ziyaret olarak da manalı bulundu.

KİLİSEDEKİ ÇOCUK VEFATLARI

Kanada’nın Saskatchewan eyaletindeki Cowessess bölgesinde 1990’lara kadar faaliyet gösteren Marieval Yatılı Kilise Okulunun bahçesinde 24 Haziran’da resmi kayıtlarda yer almayan 751 çocuk cesedi kalıntısının olduğu mezarlar bulunduğunu açıklanmıştı.

Kanada resmi kayıtlarına nazaran Marieval Kızılderili Yatılı Kilise Okulu, Roma Katolik Kilisesine bağlı olarak 1899’dan 1997’ye kadar eyaletin başşehri Regina’nın yaklaşık 160 kilometre doğusunda Cowessess yerlilerinin çocuklarına yönelik eğitim çalışmalarında bulunmuştu.

Ülke genelindeki 139 okulda başlatılan derine nüfuz eden radar taramalarında, birinci sefer 29 Mayıs’ta, British Columbia eyaletinin Kamloops kentindeki başka bir yatılı kilise okulunun bahçesinde 215 çocuğa ilişkin ceset kalıntılarının olduğu kayıt dışı mezarlar ortaya çıkarılmıştı.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, kamuoyunda büyük yankı uyandıran eski yatılı kilise okullarının bahçesinde bulunan çocuk mezarları için “Kanada tarihinin en karanlık kısımlarından biri” tabirini kullanmıştı.

150 BİNİ AŞKIN ÇOCUK

Birincisi 1840’ta Katolik Kilisesi tarafından Kanada hükümeti ismine açılan ve sonuncusu 1997’de kapatılan yatılı kilise okulları, 150 binden fazla yerli çocuğun ailelerinden zorla koparılarak alıkonulduğu yerler olarak tarihe geçti.

Beyaz çoğunluğun hakim olduğu topluluklara entegre edilmek için zorla ailelerinden ve kültürlerinden uzaklaştırılan çocukların büyük kısmının makus muameleye maruz kaldığı, açlık ve soğuğun yanı sıra cinsel ve fizikî tacize uğradığı, hatta kimi çocuklar üzerinde tıbbi deneyler yapıldığının belirlendiği öne sürüldü.

Yatılı kilise okullarında yaşanan trajedinin tüm boyutları ile ortaya çıkarılması için 2008’de Kanada’da Hakikat ve Uzlaşma Komitesi kuruldu.

Hayatta olan mağdurların 6 bininden fazlasını dinleyen Kurul, çalışmalarını 2015’te tamamladı ve yaşananları “kültürel soykırım” olarak tanımlayarak 4 bin sayfalık rapor yayımladı.

Kimi kaynaklarda, kilise okullarında kalırken ölen çocukların sayısı 4 bin 200 olarak verilirken, Kurul raporunda, ölümlerin kilise idarelerince belgelenmemesi nedeniyle bu sayının 5 bin 995 olduğu kaydedildi.

Bir önceki yazımız olan Mısır, Hedasi Barajı tartışmasını BMGK'ya taşıyor başlıklı makalemizde Anlaşma, Baraj ve Bmgk hakkında bilgiler verilmektedir.