Küçük yatırımcının parası daha değerli

His Erdoğan – Finansal Okuryazarlık Tepesi kapsamında düzenlenen ve Milliyet Gazetesi İktisat Müdür Yardımcısı Ebru Sungur moderatörlüğünde yapılan ‘Küçük Yatırımcı Neden Borsada Yer Almalı’ paneli Qua Granite İdare Konseyi Lideri Ali Ercan, FODER İdare Şurası Lideri Attila Köksal, İnfo Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mert Yılmaz, TSPB İdare Konseyi Lideri Tevfik Eraslan ve Milliyet Gazetesi Muharriri Zeynep Aktaş iştirakiyle yapıldı.

Tevfik Eraslan, borsa yatırımcı sayısında bilhassa pandemi devrinde dikkat çeken artışı hatırlatırken, 2019 Aralık ayı prestijiyle 1 milyon 200 bin olan yatırımcı sayısının mevcutta 2 milyon 674 bin olduğunu söyledi. 20-24 yaş ve 24-29 yaş ortası yatırımcılarda da çok artış olduğunu kaydeden Eraslan, “Bu bize ileriye dönük daha da fazla umut veriyor” dedi. TSPB’nin finansal okuryazarlık konusunda markalaşan Sermaye Piyasaları Kongresi, üniversitelerle düzenlenen seminerler yanı sıra fiyatsız pek çok seminer ve webinar gerçekleştirdiğini anlatan Eraslan, yakın devirde bayanlar için finansal okuryazarlık projesini de geliştirdiklerini tabir etti. Yatırımcılara en temel tavsiyesini veren Tevfik Eraslan, “Genç yaşta sistemli tasarruf alışkanlığı geliştirelim” dedi.

Üç altın tavsiye

Tevfik Eraslan, yatırımcılara altın bedelinde üç tavsiye verdi. Öncelikle pay senedi yatırımları konusunda yatırımcının kendisine ‘bu bahiste ne kadar tecrübeliyim?’ sorusunu sorması gerektiğini anlatan Eraslan, şöyle devam etti:

“Bilginiz varsa kendinize ‘ben bu şirketin faaliyetleri konusunda mali tabloları, kâr dağıtımı, yapacağı yatırımlar, insan kaynağı, dalında yerini biliyor muyum’ diye sorun. Bunların sonuçları olumluysa yatırım seçeneği kıymetlendirilir. Bir şirkete yatırım yapmak o şirketin ortağı olmak demektir ve paydaşlığın gereklerini yerine getiriyor olmanız lazım. İkincisi ise yatırımları uzun vadeli düşünmeliyiz. Son olarak, yatırımlarımızı çeşitlendirelim.”

‘Kağıdı tutma müddeti 18 güne düştü’

Borsadaki yatırımların genel eğilimlerini pahalandıran Zeynep Aktaş, borsada 2010-19 ortasında yatırımcı sayısının 1 milyon ve 1.2 milyon düzeyinde kaldığını belirtirken, mevcut periyotta 2 milyon 674 bine ulaştığını söyledi.

Aktaş, “Yatırımcıların payları ellerinde tutma müddetlerinin giderek azaldığını görüyoruz. 2012’de 46 gün tutarken, 2020’de 18 güne düştü. Bu durumda siz yatırımcı değil, işlemcisinizdir. Birtakım kavramların yine gözden geçirilmesi gerektiğini de düşünüyorum. Yatırımcı ve işlemci ortasındaki farkı görmek gerekir. İşlemci iseniz daima ekran takip eder, daima aracı kuruluşa komisyon kazandırırsınız ve aslında elinize geçen bir getiri olmaz. Uzun vadede pay senedinden pay senedine koşan bir kitle olduğunu görüyoruz” değerlendirmesini yaptı. Aktaş, grafiklerle desteklediği sunumunda her ay 100 lira birikim yapan bir kişinin bu birikimlerini 10 yıl boyunca borsada süreç gören, Türk endüstrinin önde gelen paylarına yatırdığında 100 bin liraya varan yatırıma ulaşabileceğini anlattı.

Dikkat! Dolandırıcılar psikolojiye çalışıyor

Attila Köksal, pay senetlerine yatırım konusunda yapılan yanlışların bir kısmının finansal okuryazarlık eksikliğinden, bir kısmının ise bilişsel ve duygusal olmak üzere ruhsal tesirlerden kaynaklandığını tabir etti. Yatırımlar içinde uzun vadede en yeterli getirinin pay senetlerince sağlandığını lisana getiren Köksal, kesinlikle yatırım enstrümanları ortasında yerini alması gerektiğine vurgu yaptı. Yatırımcıların değerli bir kısmının ‘küçük yatırımcı’ olduğunu belirten Attila Köksal, “Bunun nedeni toplumun dinamiği. Hasebiyle sermaye piyasaları çalışanlarının öncelikle anlaması gereken bu yatırımcıların paralarının kıymeti yüksek ve çok güç birikiyor. Yatırımcıların parasını ne olursa olsun müdafaamız lazım” dedi.

En sık yapılan yanılgının birikim yapmayı ertelemek olduğunu anlatan Köksal, “İkincisi ise yakın vakitte olan olaylardan çok çabuk etkileniyoruz. Mesela halka arzlarda bir coşku oluyor, ‘mutlaka halka arza girmeliyim’ diyoruz, kripto paralarda bir şey oluyor kesinlikle oraya gidiyoruz. İşler berbata döndüğünde de çabucak olumsuz olandan etkileniyoruz. Ziyan etmekten korkuyoruz ve yalnızca duymak istediklerimizi duyuyoruz. Diğerlerine çok güveniyoruz. Piyasa dolandırıcıları bu bilişsel ve duygusal noktaları çok düzgün biliyor ve kullanıyorlar” diye konuştu.

‘Günlük al sat ile para kazanıldığını görmedim’

Halka arzıyla gündemde değerli bir yer edinen Qua Granite’in bu sürecini anlatan Ali Ercan, tarihin en yüksek iştirakçisiyle halka arz olunduğunu söyledi. Halka arzdan evvel de yürüttükleri süreçte şeffaflığı öne aldıklarını anlatan Ercan, yatırımcılarla bağlarını geliştirip, çeşitli kanallardan tüm sorularına cevap vermeye çalıştıklarını söyledi. Endüstrici olarak öncelikli vazifelerinin şirketi kârlı yönetmek ve şirketin kaynağını en verimli biçimde kullanmak olduğunu anlatan Ali Ercan, “Benim 30’un üzerinde yatırımım var. Yatırım siyasetim alıp satmak üzerine değil, onu büyütmek üzerine şurası. Günlük al sat’larla para kazanılabildiğini görmedim” dedi.

Ali Ercan, işin temelinin ise sistemli tasarruf olduğuna vurgu yaparken, diğerinden alınan parayla borsaya girmenin ruhsal rahatsızlık tesiriyle yanılgılara neden olduğunu kaydetti. Ülkeye ve kesimlere genel bir bakışın yatırımda kusur olduğunu belirten Ercan, “Sektöre genel olarak bakmayın, şirketlere bakın. Bütün yatırımcılara tavsiyem, uzun vadeli şirketleri değerlendirmeleri üzerinedir” diye konuştu.

‘Toplumda finansal okuryazarlık eksikliği var’

Nüfus toplamına nazaran mevcutta borsada bulunan 2.6 milyon yatırımcı oranının çok düşük kaldığını anlatan Mert Yılmaz, fakat pandemi boyunca artan yatırımcı sayısının çok pahalı olduğunu lisana getirdi. Yatırımcıların büyük kısmının 50 bin lira ve altında yatırımı bulunduğunu belirten Yılmaz, “Sermayeyi tabana yayma konusunda âlâ bir adım atıyoruz lakin müşahedemize nazaran, son devirde gelen yatırımcı kümesini bir ‘halka arz çılgınlığıyla’ geldi. Bunun bir yerde dengeleneceğine inanıyorum” dedi.

‘Bir pay senedine yatırım yapmak bir şirkete ortak olmak demektir’ diyen Mert Yılmaz, ortak olmanın ticari mantığının anlaşılması gerektiğini savundu. Yılmaz, “Gerek SPK, gerek Borsa İstanbul hepimiz yatırımcıları uyarma konusunda çok uğraşıyoruz. Son periyotta gelen yatırımcı kümenin değerli bir finansal okuryazarlık eksikliği var. Halka arz varmış diye bilmeden gelenler, toplumsal medyadan palavra yanlış bilgilerle kısa müddette yüksek getiri hevesine kapılanlar var. Hayatınızda yüzünü görmediğiniz birisi ‘sen bana para ver onu katlayayım, sen gel bu toplumsal medya hesabını takip et tüyo al para kazan’ diyorsa bir durup düşünmeniz lazım. Size varlıklı etme hayalini satıyor fakat akla mantığa uygunluğu yok. Yatırımcı öncelikle sistemin içine yatırımcı olarak girip girmemek istediğine karar vermeli. Bu sistemdeki yatırımcı hepimizin yatırımcısı. Aslolan burada kalması ve memnuniyetinin artırılması” diye konuştu.