Mario Frangoulis: Sanat benim için asla duraksamaz

İhsan Dindar – milliyet.com.tr / ihsan.dindar@milliyet.com.tr

Nasılsınız? Bu soruyla başlamak istiyorum. Salgın ülke fark etmeksizin tüm insanlığa büyük ziyanlar verdi. Siz bu süreci nasıl geçirdiniz?

Dünyanın dört bir yanında insanların acı çektiğini görüyorum. Bu durum beni derinden üzüyor. Bu salgın her şeyi mahvetti. İnsanların hayatlarına büyük ziyanlar verdi. Tüm dünyadaki insanların bir olup daha güçlü bir biçimde durabilmemizi diliyorum. Gibisi bir duruşu biz iki ülkenin insanları olarak sarsıntı üzere afetlerde daha evvel göstermiştik. Aslında bizler diğer ülkelerle olduğumuzdan çok daha yakın olmalıyız.

Pekala sanatsal çalışmalarınız hariç tutarak sormak günlük rutininiz nasıl bu süreçte?

Aslında sanatsal ve gündelik hayatımı hiç ayıramıyorum. Günlük rutinim çerçevesinde sabahları kesinlikle spor yapıyorum. Bunun dışında hiç aksatmadan sesim için çalışıyorum. Daima operalara çalışıyorum. Mesela bunlardan biri La Traviata’daki Alfredo. Bunun dışında yeni müziklerim üzerine alıştırmalar yapıyorum. Bu süreçte daha evvel dinleme fırsatı bulamadığım yeni müzikler keşfettim. Yaşadığımız tüm bu aksiliklere karşın kendi içimde optimist kalmaya çalışıyorum. Şahsî kaygılarımızın üstesinden gelmemiz gerektiğine inanıyorum. Pandemi öncesinde ihmal ettiğimiz insani bağlarımızı bu süreçle birlikte yine kurduğumuzu da söyleyebilirim. Bu periyodunun kuşkusuz en olumsuz yanı dışarıya çıkamamak oldu. Ben de bu yüzden çok sayıda sinema izledim ve kitap okudum. Öte yandan da önümdeki üç yılın programını organize ettim. Sanat benim için asla duraksamaz. Birkaç gün evvel ikinci doz aşımı aldım. Kendimi çok daha düzgün hissediyorum. Dünyanın dört bir yanına gidebilirim ve konser verebilirim.

Yavaş yavaş sözü yeni albümünüze getirmek istiyorum. Blue Skies: An American Songbook ismini taşıyan albümünüz geçtiğimiz günlerde yayımlandı. Bu albüm ortaya nasıl çıktı?

Ben bu müziklerle büyüdüm. An Amerikan Songbook şemsiyesi altında yer aldıklarını bilmiyordum ancak çok küçük yaşlarımdan itibaren aşinaydım. Amerika genelinde bu müzikler artık bir geleneğe dönüşmüş durumda. Kutsal bir metin üzere kıymet görüyor. Bir nevi onların müzik İncili üzere. Lakin Bernstein ya da Gershwin bilmek için illâ Amerikalı olmaya gerek yok. Artık bu büyürken dinlediğim bu müzikleri seslendirmiş olmaktan dolayı çok memnunum. Bu müziklerin kimilerini evvelki yıllarda konserlerimde seslendiriyordum. Bu albümü yapmak istememdeki bir öbür neden de Frank Sinatra, Ella Fitzgerald, Dean Martin, Nat King Cole ve Nina Simone üzere isimlerin bana zihinsel bir güç vermesidir. Daha evvelki albümlerime kıyasla bu türlü bir proje için çok daha büyük bir bütçeye muhtaçlık duyduk. Zira büyük bir orkestraya gereksinimimiz oldu. Bir yandan da olağan eser sahiplerinin hakları da var. Fakat baktığınızda artık albümlerin sattığı bir periyotta yaşamıyoruz. Artık otomobillerde bile cd çalar bulunmuyor. Ben buna direniyorum. Hâlâ cd çaları bulunan bir otomobil kullanıyorum. Beşerler bu türlü şeylerden  vazgeçmemeli.

Ben hatta bu hususta daha da katıyım. Plak dinlemeyi daha çok tercih eder oldum. Lakin ne yazık ki sizin plağınıza Türkiye’de hiç rastlamadım.

Bu albümün tam da pikapla dinlerken daha çok zevk alınacak bir çalışma olduğunu düşünüyorum. Aile buluşmaları üzere tertiplerde dinlenebilecek müzikler. En uygun bestekarlar, en düzgün aranjörlerin bir ortada yer aldığı bir albüm. Şu sıralar zati yapacak diğer bir şey de yok. Büyük kalabalıklara karşı son konserimi 31 Ağustos 2019’da vermiştim. Bu albümü biraz da bu yüzden yayımladık. Yapabileceğimiz öbür bir şey kalmadı çünkü.

Konserlere de geleceğim ancak öncesinde bu müzikleri nasıl ve neye göre seçtiğinizi sormak istiyorum. Sanırım 200′ü aşkın müzikten oluşan bir repertuvarın ürünü…

Bu sekiz aylık bir süreçti benim için. Dinleyip karar vermem gereken pek çok müzikal, caz standardı ya da müzik vardı. Ella Fitzgerald, Dean Martin üzere çok sevdiğim isimleri dinledim bol bol. Bu albüm benim için genç bir çocuğun bir yılbaşı armağanı alması üzere bir şey. Münasebetiyle müziklerim seçim süreci sekiz ay sürdü ve dediğiniz üzere 200 şarkılık bir listenin içinden seçtim. Bu 200 müziğin sayısını birinci etapta 35’e düşürdüm. Akabinde da kesin sayıya ulaştık.

Nasıl bir ruh halinde ve şartlarda gerçekleşti bu müzik seçim süreci?

Benim özel bir durumum kelam konusu. Sıklıkla seyahat eden bir beşerim. Asya, Afrika, Amerika, Avustralya ve Avrupa’da pek çok yere seyahat yapan biriyim. Hasebiyle bu seyahatlerde kendimle de başbaşayım. Aileme, arkadaşlarıma hoşça kalın diyorum ve onlardan uzaklaşıyorum. Zira ailem Yunanistan yahut New York’tayken ben Japonya yahut Avustralya’da olabiliyorum. Kendimle başbaşa kaldığım bu uzun seyahatler sürecinde sesimi muhafazaya da çalışıyorum. Zira bunu yapmam gerek. Fakat seçtiğim tüm bu müziklerin her biri bana mükemmel hisler hissettiren kesimler. Örneğin Blue Skies bana ülkem Yunanistan’ı hatırlatıyor. Örneğin Nat King Cole’un seslendirdiği ve benim de albümümde yer verdiğim In the Cool of the Day’in bestekarı Manos Hacidakis. Bir Yunan bestekar American Songsbook’un kesimi. Bu da benim için hoş bir anı ve gurur kaynağı. Jacques Brel de tekrar bu büyük projede bestesi yer alan değerli bir isim. Onun da müziğini seslendirmiş olmak benim için büyük bir gurur. Bu isimler benim gençliğimin, öğrencilik yıllarımın simge isimleri.

Bu sizin 21. albümünüz. Gerçekten olağanüstü bir sayı. Bu ağır çalışmanın gerisindeki temel motiivasyon nedir? Çünkü bu bir yandan da çok ağır bir çalışma programı manasına geliyor.

Tutku. En büyük motivasyonum tutku. Yaşamaya dair tutku. Müziğe duyduğum tutku. Yeni yerler ve kültürler keşfetmeye karşı duyduğum tutku. Örneğin bir Çin seyahatim bana pekçok açıdan ilham olabiliyor. Seyahat etme fikrini çok seviyorum. Bir kentin sokaklarında yürümek ya da müzelerini gezmek, anıtlarını görmek. Mesela farklı ülkelerdeki konserlerimde izleyicilerin reaksiyonlarına tanıklık etmek hoşuma gidiyor. Örneğin Japonya’da izleyiciler çok disiplinli. Lakin Avrupalı dinleyiciler pek o denli değil. Amerika’da bugüne kadar 400’ü aşkın konser verdim. Bir kısmını da Sarah Brightman ile gerçekleştirmiştik. Orası da unutulmaz bir tecrübe.

Bu açıdan gerçekten çok şanslısınız. Pekala 21. albümünüzü mesleğinizde nasıl bir yerde konumlandırıyorsunuz? Blue Skies: An American Songsbook’u nasıl tanımlamayı tercih ediyorsunuz?

Amerika’ya bakacak olursak pop, caz albümü denilebilir. Fakat ben daha çok bir cross-over albüm olarak nitelendirmeyi tercih ediyorum. Sonuçta ben bir caz solisti de değilim. Frank Sinatra ya da Dean Martin’den farklı bir halde seslendiriyorum. Her vakit yeni şeyleri keşfetmekten zevk alırım. Bu albümün varoluş nedenlerinden biri de bu. Bir gençlik hayalimi gerçekleştiriyorum.

“Türk insanı bana güç veriyor”

Birkaç gün önce toplumsal medya hesabınızdan bu yaz Yunanistan’da vereceğiniz konserleri vilayetân ettiniz. Uzun bir ortadan sonra seyirciyle buluşmak nasıl bir his?

Çok memnun hissediyorum. Geçtiğimiz yaz yalnızca beş konser verebilmiştik. Üstelik seyirci kapasitesinin yalnızca yarısını konsere alabilmiştik. Hepimiz için çok şiddetli bir süreçti. Yunanistan’ın tüm büyük sanatkarları George Dalaras, Haris Alexiou üzere isimler bu süreçte hiç sahne almadı. Ancak ben her şeye karşın bir şeyler yapmam gerektiğini düşündüm. Daha az bir biçimde olsa da hayata devam ettiğimizi göstermemiz gerektiği kanaatindeyim. Böylelikle insanlara umudun ve bir hayat ışığının varlığını görebiliriz. Bu yıl da gibisi tedbirler olacak ancak geçtiğimiz yıla nazaran bir avantajımız var. O da pek çoğumuz aşılandık. Bu da bizi daha inançlı kılıyor. Bu süreçte Yunanistan’ın büyük divası Marinella ile bir konser serimiz olacak.

Pekala sizi Türkiye’de de görebilecek miyiz?

Sanırım 2022 bu hususta daha gerçekçi bir tarih olacak. Fakat Aspendos yahut Bodrum üzere fırsatlar karşıma çıkarsa bu yıl da neden olmasın? Bu yerlerde kendimi çok güzel hissediyorum. Evvelki yıllarda Efes, Bergama, İzmir, Aspendos ve Bodrum üzere yerlerde bulundum. İnanılmaz sahnelere sahip bu yerlerde konser verdim. Esasen büyükannem de Beyoğlu doğumlu. Onun sayesinde gündelik yaşama dair birtakım Türkçe sözleri de öğrenmiştim. Türkiye’yi ve Türk insanını nitekim çok seviyorum. Türk insanı bana güç veriyor.