MEB’den Türkçe için iki ‘hayati’ proje

Milli Eğitim Bakanlığı, Türkçenin korunması ve geliştirilmesi için iki önemli proje başlattı. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, öğrencilerin dört temel dil becerisi yeterliliklerinin tespit edilmesi ve Türkçe söz varlığının tespitine yönelik Bakanlıkça yürütülen çalışmalara çok önem verdiğini belirterek, “Bu çalışmalar, Türkçeye Kutadgu Bilig’den beri nefes verenlerin ruhunu şad edecek.” dedi. 

Ekim ayında açıklanan Eğitim 2023 Vizyonu’nda Türkçe dil yeterlilikleri konusuna ayrı bir başlık açarak Türkçe’nin korunması ve geliştirilmesini temel eğitimin omurgası olarak ele alan Milli Eğitim Bakanlığında, ana dil eğitimi üzerine iki önemli proje yürütülüyor. Bu projelerle okul öncesinden lise 12. sınıfa kadar her sınıf düzeyinde Türkçenin söz varlığı gün yüzüne çıkartılacak, ayrıca ana dilde dört temel becerinin farklı araçlarla ilk defa ölçülmesi sağlanacak.

Türkçe eğitimi ve öğretimi çalışmalarından bir tanesi Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca yürütülen “Söz Varlığını Tespit ve Geliştirme Projesi”.

Proje kapsamında, okul öncesinden 12. sınıfa kadar öğrencilerin sahip oldukları yazılı ve sözlü Türkçe varlıklarını tespit etmek üzere bir yaklaşım ortaya koymak amaçlanıyor. Bu kapsamda, her sınıf kademesi için Türkçe söz varlığı listeleri oluşturulacak.

Böylece örgün eğitimdeki tüm öğrencilerin tüm sınıf düzeylerinde bilmeleri gereken kelimeler, bilimsel metotlarla tespit edilecek. Proje ile öğrencilerin ana dilleri ile kendilerini doğru ifade etmeleri ve iletişim yöntemlerini geliştirmeleri amaçlanıyor.

Bakanlığın Türkçe üzerine yürüttüğü ikinci proje ise Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen “Türkçe Dil Yeterliliklerinin ve Düzeylerinin Belirlenmesi Projesi”. Bu projede öğrencilerin Türkçe dil yeterliliklerinin tespit edilmesi için çeşitli ölçeklerin geliştirilmesi amaçlanıyor.

İki proje için çalıştay

Milli Eğitim Bakanlığınca hem “Söz Varlığını Tespit ve Geliştirme Projesi” hem de “Türkçe Dil Yeterliliklerinin ve Düzeylerinin Belirlenmesi Projesi” için Türkiye’den ve yurt dışından 120 eğitim ve dil bilimi uzmanının katılımıyla iki ayrı çalıştay düzenlendi.

AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, bir dönem başkanlığını yaptığı Talim Terbiye Kurulunun merkez binasında düzenlenen çalıştayların açılışını yapan Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, Türkçe söz varlığının tespit edilmesine ve Türkçe dil yeterliliklerinin belirlenmesine verdiği önemi akademisyenlerle paylaştı.

Akademisyenlerin sunumlarını da tek tek dinleyen Selçuk, konuya ilişkin beklentilerini dile getirdi.

2023 Eğitim Vizyonu’nun merkezi bir noktasında Türkçe söz varlığının tespitinin bulunduğunu ifade eden Selçuk, “Öğrencilerimizin dört temel dil becerisi yeterliliklerinin tespit edilmesini ve bu doğrultuda dil düzeylerinin belirlenmesi çalışmalarını son derece önemsiyorum. Türkçe söz varlığının tespitine yönelik çalışmalara çok önem veriyorum. Bu çalışmalar, Türkçeye Kutadgu Bilig’den beri nefes verenlerin ruhunu şad edecek.” değerlendirmesini yaptı.

Bu çalışmaların millete hizmet etmenin de güzel bir yolu olduğunun altını çizen Selçuk, “Bir makamda bulunan, yetkisi olan bir kişi, sadece söz varlığı ile ilgili bir çalışma yürütse bile bu ona yetecektir.” diye konuştu. 

“Dünyanın en büyük dili Latince öldü” 

Bakan Selçuk’un daveti üzerine çalıştaya katılan; dil, eğitim, öğrenme, çok dillilik üzerine araştırmalarıyla tanınan KKTC vatandaşı Norveç Oslo Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Özerk, “söz varlığının önemi” konulu bir sunum yaptı.

Özerk, “Diller ölmez, diller gerilemez, diller ancak öldürülür. O nedenle dilimize sahip çıkmamız lazım.” ifadesini kullandı.

Avrupa’da son 120 yılda 12 dilin yok olduğunu, hala bu tehlike altında olan diller bulunduğunu bildiren Özerk, dünyanın en büyük dillerinden biri olan Latincenin de öldüğüne işaret etti. Özerk, dile sahip çıkmak için siyasetçilerin, eğitimcilerin, medya kuruluşlarının, ailelerin, ders kitabı yazarlarının, öğretmenlerin kısaca toplumun her kesiminin bilinçlenmesinin önemine dikkat çekti.

Özerk, dünyada konuşulan 8 bin dil olduğunu, her konuşulan dilin bir de işaret dilinin bulunduğunu anlattı.

Dört temel dil becerisine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Özerk, “dinleme ve anlama/kavrama, anlaşılabilen konuşma, anlayarak okuma, anlaşılacak şekilde yazma” şeklindeki bir anlayışın doğru bir yaklaşım olacağını vurguladı.

Türkçe’ye yabancı dillerden geçen kelimelerin halkın geneli tarafından kabul edilmiş olması gerektiğini ifade eden Özerk, “Küçük yaşlarımda öğretmenlerimden biri ‘kalem değil yazaç diyeceksin’ derdi. Ben hiçbir zaman bu kelimeyi kullanmadım. Bu konuda hazır mayalar tutmuyor, çalışmaların halktan kopuk olmaması lazım.” diye konuştu.

Selçuk, çalıştaya verilen aralarda Talim Terbiye Kurulundaki eski mesai arkadaşlarıyla sohbet ederek düşünce ve önerilerini dinledi.

Bir önceki yazımız olan Prens davet etti, Papa kabul etti! başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.