Son dakika haberler Diyanet’ten yeni deniz ürünleri ve midye açıklaması!

Haçkalı, Din İşleri Yüksek Heyetinin deniz eserleriyle ilgili görüşüne yönelik birtakım medya kuruluşlarında yer alan haberlere ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, Allah’ın, insanı dünyada başıboş bırakmadığını, ona gerçek yolu gösteren hidayet rehberi kitaplar ve yaşantılarıyla örnek olan peygamberler gönderdiğini belirtti. Allah’ın İslam ile beşere öğrettiği temellerden birinin de insanın, dünyevi yahut uhrevi açıdan yararlı olan şeylere yönelmesi ve ziyanlı olan şeylerden de kaçınması olduğunu aktaran Haçkalı, bu nedenle İslam dininin beşere maddi yahut manevi istikametten ziyan verecek olan şeyleri yasakladığını ve yararlı olanları da helal kıldığını kaydetti. Haçkalı, bu bağlamda yiyecek ve içeceklerin prensip olarak helal olduğu belirtilirken, az bir ölçüsünün yasaklanmasının insanın vücut ve ruh sıhhatinin korunması maksadına yönelik olduğuna işaret ederek, Kur’an-ı Kerim’de Bakara ve Maide müddetlerinde insanın yiyeceklerinin kendi nezahet ve mükerrem bir varlık olma durumuna uygun olarak pak ve nezih yiyecekler olabileceğinin tabir edildiğine dikkati çekti.

Yeryüzündeki nimetleri insanın istifadesine sunan Allah’ın yiyecek olarak haram kılınan hayvanlarla ilgili Kur’an-ı Kerim’deki kararlarını paylaşan Haçkalı, şunları kaydetti: 

“Bakara Müddeti’nin 173. ayetinde ‘Allah size murdar eti (leş), kanı, domuz etini ve Allah’tan oburu ismine kesilmiş olanı haram kıldı.’ deniliyor. Bunun yanında En’am Müddeti 145. ayet-i kerimede de birebir şeyler niteliklerine atıfta bulunularak sayılmıştır. Bunların yanında Kur’an-ı Kerim’de deniz avlarının helal kılındığı ayrıyeten söz edilmiştir, ‘Size ve yolculara geçimlik olmak üzere deniz avı ve yiyeceği helal kılındı.’

‘DENİZİN SUYU PAK, ÖLÜSÜ HELALDİR’

Kur’an-ı Kerim’de, Hazreti Muhammed’in helal ve haramları açıklama-bildirme konusundaki misyonuyla ilgili olarak A’raf Müddetinin 157. ayetinde şöyle bir tabir kullanılmıştır: Peygamber onlara yeterliliği emreder ve onları berbatlıktan sakındırır, tekrar onlara pak olan şeyleri helal ve pis olan şeyleri de haram kılar.”

Haçkalı, Hazreti Muhammed’in yenmesi helal ve haram olan hayvanlarla ilgili açıklamalarının bulunduğunu anımsatarak, şu sözleri kullandı:

“Yapılan bir rivayette şunlar tabir edilmektedir: ‘Resulullah sallallahu aleyhivesellem, azı dişi bulunan yırtıcı hayvanların ve pençesiyle avlanan yırtıcı kuşların etlerinin yenmesini yasaklamıştır.’ Bunun yanında pis ve iğrenç olmaları nedeniyle birtakım hayvanların yenmesini yasakladığı da bilinmektedir. Hazreti Muhammed, deniz eserleriyle ilgili olarak ise ‘Denizin suyu pak, ölüsü helaldir.’ buyurmuştur.”

İslam alimlerinin Kur’an ve hadislerde belirtilen karar ve unsurlar ışığında hangi hayvanların etinin helal yahut haram olduğunu belirlemeye çalıştıklarını anlatan Haçkalı, kara ve deniz hayvanları hakkında gerek Kur’an-ı Kerim gerekse hadis-i şeriflerde kimileri dışındaki öbür bütün çeşitlerin isim olarak zikredilmemesi hasebiyle farklı kararların ortaya çıktığını vurguladı. Bütün alimlere nazaran balık çeşitlerinin helal olduğunu ve Hanefi alimler tarafından balık dışındaki eserlerin helal kabul edilmediğini bildiren Haçkalı, başka mezheplerin mevzuya ait görüşleriyle ilgili şunları paylaştı:

“Maliki, Şafii ve Hanbeli alimleri ise Maide Müddeti’nin 96. ayetindeki ‘deniz avı’ sözünün kapsamlı oluşunu ve Hazreti Peygamber’in ‘Denizin suyu pak, ölüsü helaldir.’ sözüne dayanarak, deniz eserlerinin yenilmesi konusunda epeyce geniş bir yaklaşım ortaya koymuşlardır. Maliki ve Hanbeli alimlere nazaran, deniz hayvanları prensip olarak helaldir. Lakin timsah üzere yırtıcı hayvanlar helal değildir. Şafii mezhebinde ise aslen suda yaşadığı halde karada da yaşayabilen kurbağa, yengeç, kaplumbağa ve su yılanı üzere hayvanlar habis ve ziyanlı oldukları için helal değildir. Bunların dışında kalan midye, kalamar, ıstakoz, karides üzere deniz eserlerinin yenmesi ise helaldir.

‘HELAL OLDUĞU SÖYLENEBİLİR’

Haçkalı, “Görüldüğü üzere Kur’an ve sünnette yenilmeyecek olan hayvanlar ile ilgili bir liste verilme istikametine gidilmemiş, domuz üzere ismi belirtilerek yasaklananların yanında başka hayvanlar için unsur ve ölçüler konulmakla yetinilmiştir. Bu nedenle yenmesinin haram olduğu konusunda ittifak edilen hayvanlar hayli sonludur. Ayrıyeten sıhhate ziyanlı unsurların tüketilmemesi İslam’ın genel unsurlarından kabul edilmiştir. Bunun dışında, hakkında açık karar bulunmayan hususların kararı konusunda alimler, üstte verildiği üzere, ihtilaf etmişlerdir. Aslında bu tıp ihtilaflar sıkıntıların daha güzel anlaşılmasına katkı sunduğu üzere mükellefler için uygulamada kolaylık da sağlamaktadır. Bu bağlamda alimlerin birçoklarına nazaran, belirtilen biçimiyle, deniz eserlerinin üretimi ve tüketiminin helal olduğu söylenebilir.”

Haçkalı, bu açıklamaların son günlerde birtakım medya kuruluşlarında yer alan “bazı deniz eserlerinin haram olduğu” tarafında fetva verildiği haberler üzerine yapıldığını belirterek, şöyle devam etti:

“Diyanet İşleri Başkanlığımızın, bu eserlerin haram olduğuna dair bir kararı bulunmamaktadır. Örneğin Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Konseyinin yayımlamış olduğu ‘Fetvalar’ isimli yapıtta, haram olduğu konusunda ittifak bulunan yiyecekler sayılmış olup, bunlar ortasında deniz eserleri sayılmamıştır. Tartışmaya husus olan kısa fetvada ise yalnızca mezheplerin görüşlerine atıfta bulunulmuştur. Hasebiyle Diyanet işleri Başkanlığının bu konudaki tavrı öteden beri üstte yayınladığımız açıklamada olduğu üzeredir.”