Sümela Manastırı’nın kayalıklarındaki saklı şapelin restorasyonu için proje hazırlanıyor

Türkiye’nin inanç turizmi merkezlerinden Sümela Manastırı‘nın onarımı sırasında bulunan ve 2018 yılında “korunması gerekli birinci küme kültür varlığı” olarak tescil edilen “saklı şapelin” onarımı için proje çalışmalarına başlandı.

Maçka ilçesindeki Karadağ‘ın Altındere Vadisi’ne bakan eteğinde, vadiden yaklaşık 300 metre yükseklikteki ormanlık alanda kayalar oyularak inşa edilen Sümela Manastırı, kaya düşme riskine karşı Eylül 2015’te ziyarete kapatılarak onarıma alındı.

Kültür ve Turizm Bakanlığınca yürütülen yaklaşık 50 milyon liralık onarımın birinci etabı kapsamında kaya ıslahı, dış avlu, etraf tanzim ve düzenleme çalışmaları yapıldı. İkinci etap çalışmaları çerçevesinde ise manastırın ana giriş kapısının üstünde bulunan ve “kama blok” olarak isimlendirilen kaya kütlesinin süreksiz olarak güçlendirilmesi tamamlandı.

Onarımın üçüncü etap çalışmaları kapsamında da mühendis ve endüstriyel dağcıların da yer aldığı yaklaşık 70 işçi, kaya düşmesini önlemek için bariyerleme ve kama blok kaya kütlesinin kalıcı olarak sabitlenmesi çalışmalarına devam ediyor.

Takımlar, birinci derece arkeolojik sit alanı olan manastırda onarım çalışmaları başladıktan bir müddet sonra, manastırın üst kısmındaki kayalık bölgede yeni bir şapel tespit etti.

Kayalık bölgede bulunduğu için “saklı şapel” olarak anılan yapıya, Sümela Manastırı’nın kuzey kısmının çatısından kayalık bölgeye çıkılarak ve yaklaşık 50 metrelik patika yoldan geçilerek ulaşılabiliyor.

“Şapelin imal tarihinin 18. yüzyılın birinci yarısı olması muhtemeldir”

Vilayet Kültür ve Turizm Müdür Vekili Mustafa Asan, AA muhabirine, şapelin, Trabzon Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Heyetinin 27 Haziran 2018 tarihli 4288 sayılı kararı ile 2863 sayılı Kanun’un 6. unsuru kapsamında, “korunması gerekli birinci küme kültür varlığı” olarak tescil edildiğini belirtti.

Küçük boyutlarda inşa edilmiş tek nefli şapelin, batı cephesinde yer alan giriş kısmı ile bu kısmın ana kayaya bakan cephesinin büsbütün yıkılmış olduğunu aktaran Asan, ana kayadan oluşan güney kısmında ise rastgele bir fresk ve süsleyici öge bulunmadığını, taş döşeli üst örtünün, sundurma formunda ana kayaya oturtulduğunu, içten beşik tonoz örtülü şapelin ahşap hatıllarla desteklendiğini kaydetti.

Kuzey kısmında yer alan iki pencere ile aydınlatılan şapelin doğu cephesinde yer alan apsis kısmının de bugüne ulaşamayan kısımlarından biri olduğuna dikkati çeken Asan yapıya ait şöyle bilgi verdi:

“Şapelin dış kısmında kuzey cephesinin tamamında, batı kısmının günümüze ulaşan duvarında, iç kısmında kuzey cephede ve pencere açıklıklarının kenar yüzeylerinde, batı ve doğu cephede günümüze ulaşan kısımlarında ve ana kaya ile birleşen tonozun tamamında İncil’den çeşitli sahneler işlendiği görülüyor. Şapelin duvarlarındaki freskler, Sümela Manastırı’mızın içerisinde yer alan ana kaya kilisesinin duvarlarını süsleyen fresklerle birebir özelliği göstermektedir.”

Asan, 1749 yılında İgnatios ismindeki başpiskopos tarafından Sümela’nın bütün yüzeylerinin fresklerle süslendiğine dair bilgiler bulunduğunu lisana getirerek, “Üslup olarak bu şapelde yer alan fresklerin de emsal özellikler göstermesi hasebiyle, şapelin üretim tarihinin 18. yüzyılın birinci yarısı olması olasıdır. Fresklerde yer yer tahribat olsa da günümüze büyük oranda sağlam ulaşmıştır.” dedi.

Gizli şapelin onarımı kapsamında bir proje hazırlandığını belirten Asan şunları kaydetti:

“Bakanlığımızın ilgili kurumlarınca yapılacak çalışmaların akabinde şapeli turizme kazandırmayı planlıyoruz. Şapelin onarımına ait yüklenici firma tarafından bir çalışmamız var fakat ana onarıma dahil değil. Patikaya çıkışa ahşap bir yol yapılacak. Şapelin onarımı ve rölövesine ait çalışmalar yapılacak.”

Kaynak: Anadolu Ajansı / Tuğba Yardımcı

Bir önceki yazımız olan Kahramanmaraş'taki Döngel Şelalesi doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini ağırlıyor başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.