Türkiye-ABD ilişkileri uluslararası hukuk bağlamında değerlendirildi

İAÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’nün düzenlediği “Son Gelişmeler Işığında Türk-Amerikan Alakalarının Geleceği” webinarında Türkiye-ABD münasebetleri ele alındı. Webinarda Türkiye ile ABD ortasındaki meselelerin karşılıklı itimatla aşılabileceği, sıkıntıların iç ve memleketler arası hukuk bağlamında kıymetlendirilmesi gerektiği söz edildi.

Üniversitenin resmi YouTube kanalından canlı yayınlanan webinarın moderatörlüğünü İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ragıp Kutay Karaca ve TRT World editörü Yusuf Erim gerçekleştirdi. Webinarda Altınaş Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Davet Erhan, Suriyeli eski diplomat ve PeopleDemandChange platformu kurucusu Bassam Barabandi, Catholic Üniversitesi’nden Prof. Herbert Reginbogin, emekli deniz amirali ve danışman Richard Outzen ve İAÜ Öğretim Vazifelisi ve ABD-Türkiye Bağlantıları Dış Siyaset Uzmanı Ali Çınar konuşmacı olarak yer aldı.

Webinarda Türkiye-ABD bağlantılarının dünü, bugünü ve yarını ele alınırken, Türkiye-ABD bağları kapsamında masada olan meselelerin, ABD’de Biden ile gelişen anlayış değişikliğinden kaynaklandığı, bu sıkıntıların tahlili için her şeyden evvel karşılıklı inancın tesis edilmesi gerektiği, bahislerin iç ve memleketler arası hukuk bağlamında ele alınması gerektiği tabir edildi.

DOÇ. DR. MUSTAFA AYDIN: “ADETA HASMANE BİR DEVİR YAŞIYORUZ”

Toplantının açılış konuşmasını yapan İstanbul Aydın Üniversitesi Mütevelli Heyet Lideri Doç. Dr. Mustafa Aydın, “18’inci yüzyılda deniz ticaretiyle başlayan, 2’inci Dünya Savaşı sonrası NATO ile tepeye ulaşan Türk-ABD bağları 1974 Kıbrıs Barış Harekatı’ndan bu yana birinci kez bu kadar gergin, tabir yerimdeyse hasmane bir periyot geçiriyor. Bu ‘hasmane’ durumda her iki tarafın da hissesi var. Bu sürecin ‘dostane’ noktaya nasıl gelebileceğini bu webinarda değerlendireceğiz. Başta Lisansüstü Eğitim Enstitümüz olmak üzere webinarın gerçekleşmesinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” tabirlerini kullandı.

PROF. DR. DAVET ERHAN: MASADA ÇOK FAZLA SORUN MEVCUT

Türkiye-ABD münasebetlerinin yaklaşık 200 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu hatırlatarak kelamlarına başlayan Altınbaş Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Davet Erhan ise şu sözleri kullandı:

“Türk-Amerikan ilgilerinde tahminen de birinci defa masada bu kadar çok sorun mevcut. ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde PKK’yı desteklemesi, FETÖ terör örgütü başkanının hala Pennsylvania’da ikamet ediyor olması, Rusya’dan S-400 savunma sistemlerinin satın alınması, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması, CAATSA yaptırımları, kelamda soykırım argümanları ve Halkbank davası üzere pek çok sorun sayabiliriz. Bununla birlikte, ABD’nin dış siyaset karar alma sürecini yürüten bileşenlerde Türkiye’ye karşı olumsuz hal kelam konusu. Buna rağmen; ülkelerin NATO şemsiyesi altında olması, Doğu Akdeniz, Kuzey Afrika ve Afganistan üzere stratejik bölgelerde ortak menfaatlerinin olması stratejik iş birliğine devam etme mümkünlüğünü sürdürmekte. Ayrıyeten Çin’in bölgede attığı gerçekçi ve rasyonel adımların da ABD’nin bölgede güçlü müttefik arayışını ve Türkiye ile iş birliği yapma gereğini artıracağını öngörüyorum.”

BASSAM BARABANDİ: BIDEN’IN ‘SOYKIRIM’ TABİRİ ANLAYIŞ DEĞİŞİKLİĞİNİN BİR ÖRNEĞİ

Türkiye-ABD ilgilerindeki sıkıntıların, Erdoğan ve Trump ortasındaki ikili bağlardan ötürü bir müddet görmezden gelindiğini tabir eden Eski Suriyeli diplomat ve PeopleDemandChange platformu kurucusu Bassam Barabandi; “Söz konusu sıkıntılar idare anlayışı değişikliği sebebiyle açığa çıktı. ABD Lideri Biden’ın ‘soykırım’ tabirini kullanması da bu anlayış değişikliği ile direkt ilgili. Örneğin, ikili devletli tahlil önerisi bir küme demokrat vekilin, Biden idaresinin İsrail’e satışına onay verdiği silah satışının durdurulması için tasarı hazırlaması da sorunun Türkiye ile ilgili değil, niyet değişikliği olduğunu göstermektedir. Bu değişimin sadece bu kadar ile sonlu kalacağını düşünmüyorum” diye konuştu.

ALİ ÇINAR: BİRİNCİ OLARAK KARŞILIKLI İTİMAT SORUNU AŞILMALI

İAÜ Öğretim Vazifelisi ve ABD-Türkiye Alakaları Dış Siyaset Uzmanı Ali Çınar ise şu değerlendirmelerde bulundu:

“Türk-Amerikan bağlantılarında mevcut en en önemli sorun inanç eksikliği, iki başkanın 90 gün sonra birinci defa konuşması bunun en temel göstergesi. Her iki NATO müttefiki öncelikle inanç sıkıntısını aşmalı. İtimat sıkıntısının aşılabilmesi için müspet diyalog kanalı açabilecek her bahis ön plana çıkarılmalı. Önümüzdeki günlerde ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman’ın Türkiye’yi ziyaret edecek olması ve Erdoğan – Biden görüşmesi süreci olumlu sonuçlara götürebilir. ABD ve Türkiye’nin karşılıklı olarak birbirine gereksinimi var ve birlikte çalışmaya devam etmeleri gerekiyor.”

Toplantının moderatörlüğünü yürüten TRT World editörü Yusuf Erim de, “ABD’de ikamet eden kelamda bir imamın pek çok ayrıcalığa sahip olması, ABD’de yasal ikamet müsaadesinde (Green Card) eski ABD’li istihbaratçıların referans olması ve Türkiye’nin iade talebiyle ilgili gönderdiği ispatlar hakkındaki sorusuna yönelik ise hususun ABD’nin iç hukuk sistemi ve milletlerarası hukuk bağlamında kıymetlendirilmesi gerekir. Siyasi açıklamalar ve antlaşmalar bağlamında kıymetlendirme yapmak yanılgılı olacaktır” tabirlerini kullandı.

RICHARD OUTZEN: NATO TÜRKİYE’NİN ÇIKARLARINI KORUMADI

Son olarak kelam alan ve Türk-Amerikan alakalarını bir çeşit döngü olarak tanımlayan emekli deniz amirali ve danışman Richard Outzen; “1930 ve 60’lı yıllarda yükselen, 1940 ve 70’li yıllarda inişe geçen ve 2010’lı yıllarda sabit bu döngü son yıllardaki durumu açıklayamıyor. Her ne kadar NATO Türkiye’nin çıkarlarını korumamış olsa bile Türkiye’nin NATO’dan ayrılması öngörülmüyor ve Türkiye’yi birlik dışına itecek bir sistem da mevcut değil. Hala Washington’da Türkiye’nin bölgede zayıf olduğuna dair görüşler olsa da Türkiye’nin bölgedeki gücünü görece artırdığını düşünüyorum” dedi.

Toplantının tamamına ve memleketler arası webinar serisinin evvelki oturumlarına üniversitenin resmi YouTube hesabı üzerinden ulaşılabileceği belirtildi.

Kaynak: Demirören Haber Ajansı

Bir önceki yazımız olan Bazı kamu alacaklarının yapılandırılmasına ilişkin teklif TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi (1) başlıklı makalemizde Bağlı, Fai̇z ve ile hakkında bilgiler verilmektedir.