Unutulma hakkına ilişkin bilimsel çalışma tamamlandı

Dijital mecralarda bireylere, kendilerine ait yayımlanmış bilgileri sildirebilme imkanı veren “unutulma hakkına” ait bilimsel çalışma tamamlandı.

TÜBİTAK tarafından desteklenen, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) yürütücülüğündeki “Dijital Hafızada Unutulma Hakkı: Gazetecilik Perspektifinden Uygulanabilirliği” başlıklı saha araştırması, Türkiye’de alanında uzman gazeteci, bilim insanı ve hukukçuları bir ortaya getirdi. Araştırma kapsamında 39’u gazeteci, 11’i hukukçu, 10’u akademisyen 60 iştirakçiyle görüşüldü.

Doç. Dr. Elif Korap Özel, Doç. Dr. Şadiye Deniz ve Dr. Şükran Pakkan’ın yürüttüğü araştırmanın danışmanlığını Gedik Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ural Aküzüm üstlendi.

Kişinin affedilme, mahremiyet ve geleceğine yine özgürce hal vermesi ile tabir özgürlüğü ve bilgi edinme hakları ortasında istikrarın kurulabilmesine katkıda bulunmayı hedefleyen araştırma 20 ay sürdü.

Sonuçları kitap haline de getirilen araştırma kapsamında Türkiye’de bireylere dijital mecralarda kendilerine ait yayınlanmış bilgileri sildirebilme imkanı veren “unutulma hakkı” ile “bilgi edinme ve söz özgürlüğü” ortasındaki istikrarın nasıl kurulabileceği irdelendi.

İSTİKRAR OLUŞTURMAK GEREKİYOR
Çalışma hakkındabilgi veren İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Medya ve İrtibat Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Elif Korap Özel, arama motorlarının herkes hakkında, her bilgiyi, her isteyen için erişilebilir kılmasının, şahısların “unutulmayı” bir hak olarak talep etmesini beraberinde getirdiğini söyledi.

Maddelerin verdiği bu hakkın, kimi vakit hakikat haberlerin de silinmesine yol açabileceğine dikkati çeken Özel, bunun önüne geçmek için bir istikrar kurulması gerektiğini vurguladı.

Özel, Türkiye’de unutulma hakkı kavramına ait özel bir yasanın bulunmadığını lakin Şahsî Dataların Korunması Kanunu’nun (KVKK), bireylerin datalarını sildirebilmesine imkan tanıdığını aktardı.

Toplumsal medyaya yönelik düzenlemeler içeren kanunun da yürürlüğe girdiğini hatırlatan Özel, böylelikle şahıslara ait haber, ses, fotoğraf ve imaj kaydının kamuoyuna yansıması nedeniyle oluşan mağduriyetin önüne geçilmesinin amaçlandığını kaydetti.

Unutulma hakkının, kamu faydası içerebilecek mevzularda datalara erişimi zorlaştırması, tarihî bütünlüğü bozması, yayın sürekliliğini aksatması üzere riskler bakımından dünyada gazetecilik açısından tartışıldığını belirten Özel, “Ancak unutulma hakkı, çocuklar üzere hassas ve değerli mevzularda meslek unsurlarının revize edilmesi ve daha âlâ bir gazetecilik pratiğine erişmek için de bir fırsat olarak görülebilir” sözlerini kullandı.

Özel, araştırmanın iştirakçilerinin unutulma hakkının söz özgürlüğüne ve tarihî kayda ziyan verebileceğine dikkati çektiğini belirterek şöyle devam etti:

“Gazeteciler bilhassa tecavüz, çocuk istismarı ve yolsuzluk üzere birtakım hatalara ait haberler, kamuoyuna mal olmuş şahıslara ait haberler, mahkumiyet kararının katılaştığı, cürmün tekrarladığı durumlar ve tarihi bilgi niteliğindeki içeriklere ait haberlerin silinmesine karşı çıkıyor. Buna rağmen çocuklar, haberdeki bilgilerin yanılgılı olması, içeriğin habere mevzu kişinin fizikî ve ruhsal sıhhatine ağır ziyan vermesi üzere durumlarda haberin silinebileceği konusunda hemfikirler.”

Proje kapsamında, unutulma hakkına ait gazetecilik prensiplerinin bir el kitapçığına da dönüştürüldüğünü kaydeden Özel, kitapçığa ve hususla ilgili bilgilere internetten ulaşılabileceğini belirtti.

Bir önceki yazımız olan Millet-i Sadıka’dan Büyük İhanete: Ermeni Terörü başlıklı makalemizde Agop Agopyan kim öldürdü, ASALA ve asala'yı kim bitirdi hakkında bilgiler verilmektedir.